Trong cuộc sống thường ngày, chúng ta được tiếp xúc rất nhiều với các loại đồ dùng như ti vi, tủ lạnh, điện thoại,…Tất cả các loại vật dụng này được gọi chung là hàng hóa. Vậy hàng hóa là gì? giá trị của hàng hóa được quyết định bởi điều gì? Mọi thắc mắc sẽ được chúng tôi làm rõ thông qua bài chia sẻ kiến thức dưới đây. Đồng thời bạn cũng sẽ biết được lý do tại sao hàng hóa lại có những thuộc tính đặc trưng giúp quá trình trao đổi, mua bán trở nên dễ dàng hơn.
Hàng hóa là gì?
Hàng hóa trong tiếng Anh là Goods hoặc Commodities, là các sản phẩm hữu hình, giúp làm thỏa mãn nhu cầu của con người. Các sản phẩm có thể là máy giặt, bột giặt, tủ lạnh, máy rửa bát,…đều rất cần thiết trong cuộc sống.
Trong kinh tế Chính trị Mac – Lenin, hàng hóa còn được hiểu là sản phẩm lao động thông qua quá trình trao đổi, mua bán. Người ta có thể dùng tiền để mua bất cứ loại hàng nào nhằm phục vụ đời sống con người. Trong đó, hàng hóa được chia thành hàng tiêu dùng và hàng đầu tư. Đây là các nhân tố quan trọng tạo nên tổng sản phẩm trong nước.
Hàng đầu tư là những mặt hàng sinh lợi nhuận cho con người. Ngoài ra, một khái niệm khác chính là hàng hóa kinh tế. Đây là những hàng hóa khan hiếm hay các loại hàng hóa mà người ta muốn mua nhiều hơn điều kiện cho phép. Các loại hàng hóa này thường mang đến cho con người sự thỏa mãn tốt hơn mong đợi.
Hàng hóa thì nhất thiết phải có giá trị, nhưng không phải bất cứ vật nào có giá trị sử dụng cũng phải là hàng hóa. Một vật muốn trở thành hàng hóa khi giá trị sử dụng của vật đó chính là sản xuất ra để bán, để trao đổi. Điều này đồng nghĩa với việc vật này phải có giá trị trao đổi. Nếu bạn muốn hiểu rõ giá trị hàng hóa trước hết phải hiểu về giá trị trao đổi.
Trong lĩnh vực Logistics, hàng hóa vẫn được hiểu theo khái niệm cổ điển (đã nói ở phần đầu bài viết). Hàng hóa Logistics được hiểu là những sản phẩm hữu hình, có khả năng lưu trữ, bảo quản trong các kho hàng hay có thể luân chuyển (bằng các phương tiện vận tải) được trong chuỗi cung ứng sản xuất – kinh doanh của doanh nghiệp.
Hai thuộc tính cơ bản của hàng hóa
Thuộc tính của hàng hóa là gì? Trên thực tế, bản chất của hàng hóa sẽ có sự thay đổi theo từng thời kỳ kinh tế – xã hội. Tuy nhiên, mỗi một vật phẩm là hàng hóa thì đều sẽ có hai thuộc tính cơ bản: Giá trị sử dụng và giá trị hàng hóa.
Giá trị sử dụng
Giá trị sử dụng của hàng hóa là công dụng, khả năng đáp ứng nhu cầu nhất định của người dùng. Ví dụ như cơm có giá trị sử dụng là để ăn; giá trị sử dụng của quần áo là để mặc; máy móc, nguyên vật liệu… dùng để sản xuất;…
Ngoài ra, mỗi một loại hàng hóa có thể có nhiều thuộc tính, tương ứng với đó là những công dụng và giá trị sử dụng khác nhau. Ví dụ: Gạo không chỉ có thể dùng để nấu cơm mà còn có thể nấu rượu, làm bánh, làm cồn y tế, làm bia…
Những công dụng này không được phát hiện cùng lúc mà dần dần được tìm ra theo sự phát triển của khoa học – kỹ thuật.
Giá trị sử dụng của mỗi loại hàng hóa sẽ được quyết định bởi thuộc tính tự nhiên của nó. Điều này cũng có nghĩa đây là một phạm trù mang tính vĩnh viễn.
Karl Marx cho rằng: Chỉ có ở trong sử dụng hoặc tiêu dùng thì các giá trị của hàng hóa mới được biểu hiện ta. Tức là, mỗi hàng hóa chỉ phát huy công dụng giá trị của mình khi được con người sử dụng, tiêu dùng. Đó là nội dung vật chất của của cải, bất kể ở trong hình thái xã hội nào.
Ở bất kỳ thời đại nào, con người cũng đều cần có các vật phẩm với các giá trị, công dụng khác nhau để làm thỏa mãn những nhu cầu của bản thân.
Một vật được xem là hàng hóa thì nhất định phải có ít nhất một hoặc nhiều công dụng. Tuy nhiên, không phải cứ vật gì hữu dụng cũng được gọi là hàng hóa.
Ví dụ như: Không khí có vai trò không thể thiếu cho sự sống của con người nhưng lại không phải hàng hóa. Hay nước sông, hoa quả dại cũng đều có giá trị sử dụng nhưng cũng không được coi là hàng hóa.
Như vậy, điều kiện để được coi là hàng hóa là gì chính là vật đó phải được sản xuất ra nhằm mục đích mua bán, trao đổi. Điều này đồng nghĩa với việc vật đó có giá trị trao đổi.
Giá trị hàng hóa
Theo Karl Marx: Giá trị trao đổi của hàng hóa đầu tiên biểu hiện thông qua một quan hệ số lượng, tỷ lệ để trao đổi giá trị sử dụng này với giá trị sử dụng khác.
Ví dụ: Để bạn có thể hiểu rõ hơn giá trị hàng hóa là gì, hãy theo dõi ví dụ dưới đây.
1 mét vải = 5kg thóc
Ở đây, vải và thóc là hai loại hàng hóa có giá trị sử dụng, công dụng hoàn toàn khác nhau nhưng lại có thể mang ra để trao đổi với nhau theo một tỷ lệ. Lúc này, chúng ta sẽ cần dựa theo một cơ sở chung. Điểm chung này không phải giá trị sử dụng mặc dù sự khác biệt này là điều kiện cần có để trao đổi.
Điểm chung này cần phải xuất hiện ở cả vải và thóc. Bỏ qua giá trị sản phẩm thì giữa vải và thóc đều có một điểm chung đó là chúng đều là sản phẩm của quá trình lao động.
Để làm ra được vải và thóc, người nông dân và người thợ đều cần hao phí sức lao động của họ. Việc hao phí lao động chính là cơ sở chung để so sánh hai hàng hóa và trao đổi chúng với nhau.
Cơ sở để xác định tỷ lệ trao đổi giữa hai loại hàng hóa là gì? Ở đây chúng ta có 1m vải đổi được 5kg thóc và ngược lại. Tỷ lệ trao đổi này được hình thành dựa trên sự đánh giá về hao phí lao động khi sản xuất ra hai loại hàng hóa này. Có nghĩa là lao động hao phí cần thiết để làm ra 1m vải tương đương với lao động hao phí để làm ra 5 kg thóc.
Như vậy, lao động hao phí để sản xuất ra hàng hóa chính là giá trị của hàng hóa hay giá trị của hàng hóa chính là kết tinh của lao động của người sản xuất.
Bản chất của giá trị chính là lao động. Cho nên, nếu loại hàng hóa nào không được làm ra từ hao phí lao động thì không có giá trị. Sản phẩm được làm ra bởi càng nhiều hao phí lao động thì càng có giá trị.
Giá trị là phạm trù mang tính lịch sử và gắn liền với sự ra đời, tồn tại của sản xuất hàng hóa. Giá trị là cơ sở, nội dung của trao đổi, ngược lại, trao đổi là hình thức để biểu hiện giá trị của hàng hóa. Nếu giá trị sử dụng biểu hiện thuộc tính tự nhiên thì giá trị hàng hóa chính là giá trị xã hội của nó.
Giá trị của hàng hóa được quyết định bởi
Giá trị của hàng hóa được quyết định bởi (về mặt giá trị sử dụng): Giá trị sử dụng của mỗi loại hàng hóa sẽ được quyết định bởi thuộc tính tự nhiên của nó.
Giá trị của hàng hóa được quyết định bởi (về mặt giá trị hàng hóa): Giá trị trao đổi của hàng hóa đầu tiên biểu hiện thông qua một quan hệ số lượng, tỷ lệ để trao đổi giá trị sử dụng này với giá trị sử dụng khác.
Nó được quyết định bởi lao động hao phí để sản xuất ra hàng hóa chính hay giá trị của hàng hóa chính là kết tinh của lao động của người sản xuất.
Mối quan hệ với giá trị của hàng hóa được hiểu thế nào?
Giá trị sử dụng của hàng hóa và giá trị hàng hoá có quan hệ chặt chẽ với nhau, vừa thống nhất, vừa mâu thuẫn với nhau. Cụ thể như sau:
Trong mối quan hệ thống nhất:
Hai thuộc tính này cùng đồng thời tồn tại trong một hàng hoá. Nếu một vật có giá trị sử dụng (tức có thể thoả mãn nhu cầu nào đó của con người, xã hội), nhưng không có giá trị (tức không do lao động tạo ra, không có kết tinh lao động) như không khí tự nhiên thì sẽ không phải là hàng hoá. Ngược lại, một vật có giá trị (tức có lao động kết tinh), nhưng không có giá trị sử dụng (tức không thể thoả mãn nhu cầu nào của con người, xã hội) cũng không trở thành hàng hoá.
Trong mối quan hệ đối lập:
Thứ nhất, với tư cách là giá trị sử dụng thì các hàng hoá khác nhau về chất (vải mặc, sắt thép, lúa gạo…). Nhưng ngược lại, với tư cách là giá trị thì các hàng hoá lại đồng nhất về chất, đều là “những cục kết tinh đồng nhất của lao động mà thôi”, tức đều là sự kết tinh của lao động, hay là lao động đã được vật hoá ( vải mặc, sắt thép, lúa gạo…đều do lao động tạo ra, kết tinh lao động trong đó).
Thứ hai, quá trình thực hiện giá trị và giá trị sử dụng có sự tách rời nhau cả về mặt không gian và thời gian.
Giá trị được thực hiện trong lĩnh vực lưu thông và thực hiện trước.
Giá trị sử dụng được thực hiện sau, trong lĩnh vực tiêu dùng.
Người sản xuất quan tâm tới giá trị, nhưng để đạt được mục đích giá trị bắt buộc họ cũng phải chú ý đến giá trị sử dụng, ngược lại người tiêu dùng quan tâm tới giá trị sử dụng để thoả mãn nhu cầu tiêu dùng của mình.
Nhưng muốn có giá trị sử dụng họ phải trả giá trị cho người sản xuất ra nó. Nếu không thực hiện giá trị sẽ không có giá trị sử dụng. Mâu thuẫn giữa giá trị sử dụng và giá trị hàng hoá cũng chính là một trong những nguyên nhân dẫn đến khủng hoảng sản xuất thừa.
Lý do tại sao hàng hóa lại có hai thuộc tính?
Để trả lời câu hỏi này, trước tiên ta cần hiểu hai thuộc tính tồn tại trong hàng hóa là giá trị sử dụng và giá trị. Chúng không phải do hai loại lao động khác nhau kết tinh bên trong mà do lao động của người sản xuất hàng hóa có bản chất là tính 2 mặt, bao gồm lao động cụ thể và lao động trừu tượng. Người đầu tiên phát hiện ra điều này chính là C.Mác.
Lao động cụ thể:
Đây là loại lao động có ích, được thể hiện dưới một hình thức cụ thể là những nghề nghiệp chuyên ngành nhất định. Khi đó, lao động cụ thể sẽ tạo ra giá trị sử dụng. Với mỗi lao động cụ thể có đối tượng, mục đích, công cụ, phương pháp và kết quả lao động riêng đều tạo ra những sản phẩm chứa công dụng khác nhau. Và điều này tạo ra nhiều giá trị sử dụng của hàng hóa.
Lao động trừu tượng:
Đây là loại lao động của người sản xuất hàng hóa không kể đến hình thức cụ thể của nó và quy nó về một cái chung nhất chính là sự tiêu hao sức lao động (tiêu hao nơron thần kinh, bộ óc, trí tuệ,…) của người lao động trong quá trình sản xuất hàng hóa nói chung. Lao động trừu tượng sẽ được tích lũy bên trong hàng hóa và tạo ra các giá trị. Cụ thể là:
Chỉ có lao động của những người lao động trong sản xuất hàng hóa mới đem lại tính trừu tượng và tạo ra giá trị;
Lao động trừu tượng là mặt chất của giá trị. Tuy nhiên, chúng ta phải hiểu là không phải có hai thứ lao động được kết tinh trong hàng hóa mà là lao động của người sản xuất hàng hóa có tính hai mặt.
Tính hai mặt sẽ liên quan đến tính chất tư nhân và tính chất xã hội của lao động trong sản xuất hàng hóa. Cụ thể:
Tính chất tư nhân: Với mỗi người sản xuất hàng hóa đều sở hữu tính tự chủ của riêng mình nên việc sản xuất ra cái gì và sản xuất như thế nào là sự lựa chọn của riêng họ. Vì vậy, lao động của họ trở thành việc riêng và mang tính tư nhân nên lao động cụ thể của họ sẽ biểu hiện của lao động tư nhân;
Tính chất xã hội: Lao động của mỗi cá nhân trong sản xuất hàng hóa cũng được xem là một bộ phận của lao động xã hội trong hệ thống phân công lao động xã hội nói chung.
Chính việc phân công lao động xã hội làm cho lao động của người sản xuất trở thành một bộ phận quan trọng trong lao động xã hội và từ đó nó tạo lên sự phụ thuộc giữa những người sản xuất hàng hóa với nhau. Khi họ làm việc cho nhau thì người này làm việc vì người kia thông qua quá trình trao đổi và mua bán.
Do đó, trao đổi hàng hóa không thể dựa vào lao động cụ thể mà cần quy thành lao động đồng nhất để biểu hiện cho lao động xã hội và gọi là lao động trừu tượng.
Như vậy, công ty luật uy tín Luật Trần và Liên Danh đã vừa cập nhật những kiến thức quan trọng để bạn nắm rõ giá trị của hàng hóa được quyết định bởi điều gì, có mối liên hệ ra sao giữa hai thuộc tính liên quan. Bạn đọc quan tâm muốn tìm hiểu sâu hơn để phục vụ hiệu quả cho quá trình giao dịch, mua bán giữa Bên bán với Bên mua, nhất định đừng bỏ qua. Ngoài ra, nếu Doanh nghiệp nào cần thuê trọn gói Dịch vụ vận chuyển hàng hóa bằng container đường sắt, đường bộ, đường biển hay cần tư vấn cụ thể hơn về phương thức, giải pháp vận tải tối ưu giúp kế hoạch giao thương với đối tác/bạn hàng đạt hiệu quả cao nhất, hãy liên hệ ngay với chúng tôi.
