Di sản thừa kế là tài sản được pháp luật quy định của người chết để lại cho những người còn sống. Vậy việc phân chia di sản thừa kế được quy định thế nào?
Hiện nay nguyên tắc phân chia di sản thừa kế theo di chúc được quy định như thế nào?
Di sản thừa kế là gì?
Di sản thừa kế là tài sản của người chết để lại cho những người còn sống. Điều 612 Bộ luật dân sự 2015 (BLDS) quy định “Di sản bao gồm tài sản riêng của người chết, phần tài sản của người chết trong tài sản chung với người khác”.
Quy định về phân chia di sản thừa kế
Phân chia di sản theo di chúc
Việc phân chia di sản theo di chúc được quy định tại Điều 659 BLDS, cụ thể:
– Việc phân chia di sản được thực hiện theo ý chí của người để lại di chúc; nếu di chúc không xác định rõ phần của từng người thừa kế thì di sản được chia đều cho những người được chỉ định trong di chúc, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
– Trường hợp di chúc xác định phân chia di sản theo hiện vật thì người thừa kế được nhận hiện vật kèm theo hoa lợi, lợi tức thu được từ hiện vật đó hoặc phải chịu phần giá trị của hiện vật bị giảm sút tính đến thời điểm phân chia di sản; nếu hiện vật bị tiêu hủy do lỗi của người khác thì người thừa kế có quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại.
– Trường hợp di chúc chỉ xác định phân chia di sản theo tỷ lệ đối với tổng giá trị khối di sản thì tỷ lệ này được tính trên giá trị khối di sản đang còn vào thời điểm phân chia di sản.
Phân chia di sản theo pháp luật
Việc phân chia di sản theo pháp luật được quy định tại Điều 660 BLDS, cụ thể:
– Khi phân chia di sản, nếu có người thừa kế cùng hàng đã thành thai nhưng chưa sinh ra thì phải dành lại một phần di sản bằng phần mà người thừa kế khác được hưởng để nếu người thừa kế đó còn sống khi sinh ra được hưởng; nếu chết trước khi sinh ra thì những người thừa kế khác được hưởng.
– Những người thừa kế có quyền yêu cầu phân chia di sản bằng hiện vật; nếu không thể chia đều bằng hiện vật thì những người thừa kế có thể thỏa thuận về việc định giá hiện vật và thỏa thuận về người nhận hiện vật; nếu không thỏa thuận được thì hiện vật được bán để chia.
Hạn chế phân chia di sản
Theo quy định tại Điều 661 BLDS, trong trường hợp theo ý chí của người lập di chức hoặc theo thoả thuận của tất cả những người thừa kế, di sản chỉ được phân chia sau một thời hạn nhất định thì chỉ khi đã hết thời hạn đó di sản mói được đem chia.
Trường hợp yêu cầu chia di sản thừa kế mà việc chia di sản ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống của bên vợ hoặc chồng còn sống và gia đình thì bên còn sống có quyền yêu cầu Tòa án xác định phần di sản mà những người thừa kế được hưởng nhưng chưa cho chia di sản trong một thời hạn nhất định.
Thời hạn này không quá 03 năm, kể từ thời điểm mở thừa kế. Hết thời hạn 03 năm mà bên còn sống chứng minh được việc chia di sản vẫn ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống của gia đình họ thì có quyền yêu cầu Tòa án gia hạn một lần nhưng không quá 03 năm.
Phân chia di sản trong một số trường hợp cụ thể
Theo quy định tại Điêu 662 BLDS, việc phân chia đi sản trong trường hợp có người thừa kế mới hoặc có người thừa kế bị bác bỏ quyền thừa kế thì được giải quyết như sau:
– Trường hợp đã phân chia di sản mà xuất hiện người thừa kế mới thì không thực hiện việc phân chia lại di sản bằng hiện vật, nhưng những người thừa kế đã nhận di sản phải thanh toán cho người thừa kế mới một khoản tiền tương ứng với phần di sản của người đó tại thời điểm chia thừa kế theo tỷ lệ tương ứng với phần di sản đã nhận, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
– Trường hợp đã phân chia di sản mà có người thừa kế bị bác bỏ quyền thừa kế thì người đó phải trả lại di sản hoặc thanh toán một khoản tiền tương đương với giá trị di sản được hưởng tại thời điểm chia thừa kế cho những người thừa kế, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
Nguyên tắc phân chia di sản thừa kế?
Thưa luật sư: A và B là vợ chồng hợp pháp có tài sản chung là 600 triệu có hai con chung là C 15 tuổi và D 20 tuổi có khả năng lao động. Bà B có tài sản riêng 100 triệu có con riêng là E 17 tuổi và bà B còn có mẹ ruột là F.
Khi bà B chết để lại di chúc hợp pháp toàn bộ tài sản cho Em. Xin hỏi luật sư trong trường hợp này chia thế nào?
Em xin cảm ơn!
Trả lời:
Bà B để lại di chúc cho E toàn bộ di sản tuy nhiên thì theo quy định của pháp luật thì các trường hợp sau đây vẫn được hưởng di sản thừa kế mà không phụ thuộc vào di chúc theo Luật dân sự năm 2015:
Người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc
Những người sau đây vẫn được hưởng phần di sản bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật nếu di sản được chia theo pháp luật, trong trường hợp họ không được người lập di chúc cho hưởng di sản hoặc chỉ cho hưởng phần di sản ít hơn hai phần ba suất đó:
Con chưa thành niên, cha, mẹ, vợ, chồng;
Con thành niên mà không có khả năng lao động.
Quy định tại khoản 1 Điều này không áp dụng đối với người từ chối nhận di sản theo quy định tại Điều 620 hoặc họ là những người không có quyền hưởng di sản theo quy định tại khoản 1 Điều 621 của Bộ luật này.
Theo quy định của bộ luật dân sự 2015 về người thành niên và chưa thành niên như sau:
Người thành niên:
Người thành niên là người từ đủ mười tám tuổi trở lên.
Người thành niên có năng lực hành vi dân sự đầy đủ, trừ trường hợp quy định tại các điều 22, 23 và 24 của Bộ luật này.
Người chưa thành niên:
Người chưa thành niên là người chưa đủ mười tám tuổi.
Giao dịch dân sự của người chưa đủ sáu tuổi do người đại diện theo pháp luật của người đó xác lập, thực hiện.
Người từ đủ sáu tuổi đến chưa đủ mười lăm tuổi khi xác lập, thực hiện giao dịch dân sự phải được người đại diện theo pháp luật đồng ý, trừ giao dịch dân sự phục vụ nhu cầu sinh hoạt hàng ngày phù hợp với lứa tuổi.
Người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi tự mình xác lập, thực hiện giao dịch dân sự, trừ giao dịch dân sự liên quan đến bất động sản, động sản phải đăng ký và giao dịch dân sự khác theo quy định của luật phải được người đại diện theo pháp luật đồng ý.
Theo đó trong trường hợp này thì C là con của bà B và mới 15 tuổi chưa đủ tuổi thành niên vì vậy C vẫn được quyền hưởng di sản thừa kế của bà B để lại mà không phụ thuộc vào di chúc mà bà B để lại và mức hưởng là bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật, nếu di sản được chia theo pháp luật
Trước tiên để tính được tài sản thừa kế cho mỗi người là bao nhiêu thì phải tính được di sản thừa kế mà B để lại có tổng giá trị là bao nhiêu:
Thứ nhất A và B là vợ chồng hợp pháp có tài sản chung là 600 triệu thì theo quy định khi bà B chết đi thì 600 triệu đó sẽ được chia đôi A và B mỗi người một nửa. Như vậy bà B có 300 triệu trong di sản để lại.
Thứ hai bà B còn có 100 triệu là tài sản riêng thì tổng số di sản mà bà B để lại sẽ là 300 + 100 = 400 triệu.
Nếu xét theo thừa kế theo pháp luật thì những người thuộc diện hàng thừa kế thứ nhất bao gồm:
Người thừa kế theo pháp luật:
Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:
Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;
Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;
Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.
Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.
Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.
Theo đó nếu chia thừa kế theo pháp luật thì di sản của bà B sẽ được chia đều cho A, C, D, E, F, mỗi người sẽ được 80 triệu. Tuy nhiên thì trường hợp này thì bà B đã để lại di chức nên trong trường hợp này chỉ có C là con chưa thành niên được hưởng và mức hưởng là 2/3 của 80 triệu. Còn lại toàn bộ di sản E sẽ được thừa kế hết trong trường hợp này.
Quy định về thừa kế thừa theo luật mới nhất?
Xin chào luật sư, Cho tôi hỏi bố mẹ tôi sinh được 2 người con trai và 2 con gái. Anh trai tôi đã mất có vợ và 1 con gái. Bố tôi đã mất được 5 năm, không để lại di chúc. Bây giờ mẹ tôi muốn con trai tôi thừa kế toàn bộ đất đai và tài sản. Hai chị gái tôi đồng ý nhưng vợ anh tôi không đồng ý.
Tôi muốn hỏi theo luật con trai tôi có được thừa kế không? Và thủ tục các bước để con trai tôi đứng tên toàn bộ đất?
Cảm ơn luật sư.
Trả lời:
Do bố bạn đã mất mà không để lại di chúc nên phần di sản của bố bạn sẽ được chia theo thừa kế theo pháp luật. quy định tại điều 651 Bộ luật Dân sự 2015 như sau:
Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:
Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;
Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;
Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.
Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.
Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.
Theo đó khi bố bạn mất đi, phần di sản thuộc sở hữu của bố bạn sẽ được chia đều cho mẹ của bạn và 4 người con.
Nếu anh trai bạn mất trước bố của bạn thì con gái của anh trai bạn sẽ được hưởng phần di sản tương đương với phần anh trai bạn đáng lẽ được hưởng nếu còn sống. Nếu anh trai bạn mất sau khi bố bạn mất thì vợ và con gái của anh trai bạn sẽ không được hưởng phần di sản này.
Căn cứ theo quy định trên, nếu muốn để cho con trai bạn được hưởng toàn bộ mảnh đất trên thì cần có sự đồng ý của mẹ bạn, bạn và 2 chị của bạn trong trường hợp anh trai bạn mất sau khi bố bạn mất và trong trường hợp còn lại thì cần có sự đồng ý của con gái anh trai bạn nếu cháu từ đủ 18 tuổi trở lên hoặc của chi dâu bạn nếu cháu chưa đủ 18 tuổi.
Trên đây là nội dung tư vấn của chúng tôi về nguyên tắc phân chia di sản thừa kế theo di chúc. Nếu các bạn đang cần tìm một công ty tư vấn luật uy tín, nhanh chóng và hiệu quả, vui lòng liên hệ với LUẬT TRẦN VÀ LIÊN DANH! để được tư vấn một cách nhanh chóng và tốt nhất!
