Ngành nghề kinh doanh có điều kiện là gì

Để đảm bảo việc quản lý về an ninh trật tự cũng như lợi ích quốc gia, pháp luật nước ta đã quy định các cá nhân, tổ chức chỉ được kinh doanh trong phạm vi các ngành nghề không cấm của pháp luật. Đồng thời đối với một ngành nghề đặc biệt, pháp luật nước ta còn quy định để được kinh doanh ngành nghề đó, doanh nghiệp bắt buộc phải đáp ứng một số điều kiện thì mới được phép kinh doanh.

Vậy ngành nghề kinh doanh có điều kiện là gì và danh mục ngành nghề kinh doanh có điều kiện gồm những ngành nào. Bài viết dưới đây sẽ giúp cho bạn đọc hiểu hơn về vấn đề nêu trên.

Ngành nghề kinh doanh có điều kiện là gì?

Ngành nghề kinh doanh là lĩnh vực doanh nghiệp được phép thực hiện liên tục một, một số hoặc tất cả các công đoạn của quá trình đầu tư, từ sản xuất tiêu thị sản phẩm hoặc cung ứng dịch vụ trên thị trường nhằm mục đích sinh lợi. Do đó, ngành nghề kinh doanh có các đặc điểm như sau:

Thông tin ngành nghề kinh doanh của doanh nghiệp lưu trữ tại Cổng thông tin doanh nghiệp quốc gia;

Doanh nghiệp được quyền tự do đăng ký ngành nghề kinh doanh;

Doanh nghiệp chỉ được kinh doanh ngành nghề có điều kiện sau khi có đủ các điều kiện theo luật định.

Hiện nay, cá nhân, tổ chức có quyền tự do kinh doanh trong tất cả các ngành, nghề và lĩnh vực mà pháo luật không cấm. Bên cạnh đó, doanh nghiệp cũng phải bảo đảm việc đáp ứng đủ các điều kiện kinh doanh theo quy định của Luật đầu tư năm 2020 và bảo đảm duy trì đủ điều kiện đầu tư kinh doanh đó trong suốt quá trình hoạt động.

Ngành nghề kinh doanh có điều kiện là ngành, nghề mà việc hoạt động đầu tư kinh doanh đó phải đáp ứng điều kiện vì lý do: quốc phòng, an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, đạo đức xã hội, sức khỏe của cộng đồng. 

Như vậy, để xác định được ngành nghề kinh doanh có điều kiện, doanh nghiệp cần lưu ý hai vấn đề đó là:

Ngành nghề kinh doanh nào thuộc danh mục ngành nghề kinh doanh có điều kiện, và

Điều kiện để được kinh doanh các ngành nghề kinh doanh có điều kiện.

Lưu ý: Danh mục ngành nghề cấm đầu tư kinh doanh, cụ thể bao gồm:

Kinh doanh các chất ma túy quy định tại Phụ lục I của Luật đầu tư năm 2020;

Kinh doanh các loại hóa chất, khoáng vật quy định Phụ lục II của Luật đầu tư năm 2020;

Kinh doanh mẫu vật các loại thực vật, động vật hoang dã có nguồn gốc khai thác từ tự nhiên theo quy định;

Kinh doanh mại dâm;

Mua, bán người, mô, xác, bộ phận cơ thể người, bào thai người;

Hoạt động kinh doanh liên quan đến sinh sản vô tính trên người;

Kinh doanh pháo nổ;

Kinh doanh dịch vụ đòi nợ.

 Đặc điểm của ngành nghề kinh doanh có điều kiện

Ngành nghề kinh doanh có điều kiện cần bao gồm các đặc điểm chủ yếu như sau:

– Ngành nghề kinh doanh có điều kiện được quy định trong Luật chuyên ngành và các văn bản dưới luật khác do cơ quan có thẩm quyền, hoạt động trong từng lĩnh vực nhất định ban hành. Hiện nay, điều kiện kinh doanh đối với ngành, nghề quy định trên được quy định tại các luật, phép lệnh, nghị định.

Và được quy định trong điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên. Bộ, cơ quan ngang bộ, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân các cấp, cơ quan, tổ chức, cá nhân khác không được ban hành quy định về điều kiện đầu tư kinh doanh. Theo đó, tùy từng lĩnh vực kinh doanh, tùy vào chủ thể kinh doanh, hình thức kinh doanh khác nhau mà tương ứng với đó sẽ có các văn bản chuyên ngành riêng quy định, hướng dẫn các điều kiện cần và đủ cho một ngành nghề kinh doanh.

– Ngành nghề kinh doanh có điều kiện chỉ áp dụng đối với một số lĩnh vực nhất định. Hiện nay, theo quy định của pháp luật có 15 lĩnh vực bao gồm danh mục ngành nghề kinh doanh có điều kiện, cụ thể:

Lĩnh vực an ninh quốc phòng;

Lĩnh vực tài chính;

Lĩnh vực lao động, thương binh và xã hội;

Lĩnh vực xây dựng;

Lĩnh vực giáo dục và đào tạo;

Lĩnh vực y tế;

Lĩnh vực văn hóa, thể thao và du lịch;

Lĩnh vực ngân hàng;

Lĩnh vực tư pháp;

Lĩnh vực công thương;

Lĩnh vực giao thông vận tải;

Lĩnh vực thông tin và truyền thông;

Lĩnh vực nông nghiệp và phát triển nông thôn;

Lĩnh vực khoa học và công nghệ;

Lĩnh vực tài nguyên và môi trường.

– Một đặc điểm của ngành nghề kinh doanh có điều kiện, điều kiện đầu tư kinh doanh phải được quy định phù hợp với mục tiêu quy định. Và phải bảo đảm công khai, minh bạch, khách quan. Tiết kiệm thời gian, chi phí tuân thủ của nhà đầu tư. Ngoài ra, ngành nghề kinh doanh có điều kiện và điều kiện đầu tư kinh doanh đối với ngành nghề đó phải được đăng tải trên Cổng thông tin đăng ký doanh nghiệp quốc gia.

Điều kiện để được kinh doanh ngành nghề kinh doanh có điều kiện

– Nội dung quy định về điều kiện đầu tư kinh doanh:

Căn cứ theo quy định của pháp luật, các nội dung của điều kiện đầu tư kinh doanh bao gồm:

Đối tượng và phạm vi áp dụng điều kiện đầu tư kinh doanh;

Hình thức áp dụng điều kiện đầu tư kinh doanh;

Nội dung điều kiện đầu tư kinh doanh;

Hồ sơ, trình tự, thủ tục hành chính để tuân thủ điều kiện đầu tư kinh doanh (nếu có);

Cơ quan quản lý nhà nước, cơ quan có thẩm quyền giải quyết thủ tục hành chính đối với điều kiện đầu tư kinh doanh;

Thời hạn có hiệu lực của giấy phép, giấy chứng nhận, chứng chỉ hoặc văn bản xác nhận, chấp thuận khác (nếu có).

– Hình thức về điều kiện đầu tư kinh doanh:

Điều kiện đầu tư kinh doanh được áp dụng theo các hình thức sau đây:

Giấy phép;

Giấy chứng nhận;

Chứng chỉ;

Văn bản xác nhận, chấp thuận;

Các yêu cầu khác mà cá nhân, tổ chức kinh tế phải đáp ứng để thực hiện hoạt động đầy tư kinh doanh mà không cần phải có xác nhận bằng văn bản của cơ quan có thẩm quyền.

Cụ thể,

+ Về giấy phép kinh doanh:

Giấy phép kinh doanh (hay còn được gọi là “giấy phép con”) được hiểu là loại giấy tờ do cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép các doanh nghiệp, chủ thể kinh doanh tiến hành một hoặc một số hoạt động kinh doanh trong một số lĩnh vực. Sau khi hoàn thành thủ tục thành lập doanh nghiệp, các chủ doanh nghiệp sẽ được cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp;

Giấy phép kinh doanh là loại giấy tờ có tính chất thông hành mà có nó thì các cá nhân, các tổ chức kinh doanh được hoạt động một cách hợp pháp. Doanh nghiệp buộc phải có các giấy phép này khi hoạt động những lĩnh vực thuộc “danh mục ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện” theo quy định của Luật đầu tư hiện hành;

 Giấy phép kinh doanh còn được sử dụng như một hình thức hạn chế kinh doanh đối với những ngành, nghề, lĩnh vực nhất định. Trong những lĩnh vực mà doanh nghiệp hoạt động đòi hỏi phải có giấy phép của cơ quan chức năng chuyên ngành thì sau đó có Giấy chứng nhận thành lập doanh nghiệp, doanh nghiệp phải xin thêm Giấy phép kinh doanh ngành nghề đó thì mới được tiến hành tổ chức đi vào hoạt động. Các lĩnh vực quản lý nhà nước quy định nhiều loại Giấy phép đó là: Công thương, Giao thông vận tải, Nông nghiệp, Thông tin và Truyền thông.

+ Về Giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh:

Thông thường, đây là các điều kiện liên quan đến cơ sở vật chất hoặc con người của cơ sở đó. Khi chủ thể kinh doanh đã đáp ứng được những điều kiện đó thì cơ quan nhà nước có thẩm quyền sẽ cấp cho họ Giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh. Sau khi được cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh, chủ thể kinh doanh mới được phép kinh doanh trong ngành nghề, lĩnh vực đó.

Ví dụ: Những loại giấy chứng nhận phổ biến hiện nay có thể kể đến như giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm, giấy chứng nhận đủ điều kiện phòng cháy chữa cháy, an ninh trật tự, …

+ Về chứng chỉ hành nghề: 

Chứng chỉ hành nghề là văn bản mà cơ quan nhà nước có thẩm quyền của Việt Nam hoặc hiệp hội nghề nghiệp được nhà nước ủy quyền cấp cho cá nhân có đủ trình độ chuyên môn và kinh nghiệm về một ngành nghề nhất định.

Đối với những ngành nghề có điều kiện này, doanh nghiệp phải có người hoạt động trong ngành nghề đó có chứng chỉ hành nghề. Tùy vào từng ngành nghề mà pháp luật có những yêu cầu khác nhau về chứng chỉ, có thể là yêu cầu về số lượng cá nhân có giấy chứng nhận hành nghề, hay vị trí của người có giấy chứng nhận hành nghề trong doanh nghiệp.

Một số yêu cầu phổ biến như:

Yêu cầu Giám đốc doanh nghiệp hoặc người đứng đầu cơ sở kinh doanh phải có chứng chỉ hành nghề: Giám đốc của doanh nghiệp. Hoặc người đứng đầu cơ sở kinh doanh phải có chứng chỉ ngành nghề;

Yêu cầu giám đốc và người khác phải có chứng chỉ hành nghề: Giám đốc của doanh nghiệp, và ít nhất một cán bộ chuyên môn theo quy định của pháp luật chuyên ngành trong doanh nghiệp phải có chứng chỉ hành nghề;

Đối với doanh nghiệp kinh doanh ngành, nghề mà pháp luật không yêu cầu Giám đốc hoặc người đứng đầu cơ sở kinh doanh phải có chứng chỉ hành nghề. Ít nhất một cán bộ chuyên môn theo quy định của pháp luật chuyên ngành trong doanh nghiệp phải có chứng chỉ hành nghề.

Ví dụ về yêu cầu chứng chỉ hành nghề cụ thể như: hành nghề luật sư là một ngành nghề kinh doanh có điều kiện, khi kinh doanh nghề này thì pháp luật Việt Nam quy định người đứng đầu phải có thẻ luật sư.

+ Về vốn pháp định:

Vốn pháp định là vốn do pháp luật quy định, thường đặt ra với các ngành nghề, lĩnh vực đòi hỏi trách nhiệm tài sản cao của doanh nghiệp hoặc các ngành nghề có yêu cầu có cơ sở vật chất lớn.

Mục đích của yêu cầu về mức vốn tối thiểu này nhằm xác định năng lực hoạt động trong ngành, lĩnh vực đó của doanh nghiệp. Và góp phần bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các chủ thể có giao dịch với doanh nghiệp đó.

Ví dụ như một doanh nghiệp muốn kinh doanh bất động sản thì ít nhất vốn điều lệ của họ phải là 20 tỷ đồng mới được hoạt động trong lĩnh vực này. Điều kiện về vốn điều lệ với ngành bất động sản sẽ đảm bảo khả năng chịu trách nhiệm của doanh nghiệp về tài sản và tránh một số rủi ro trong kinh doanh và cho cả khách hàng và thị trường bất động sản.

+ Về chứng nhận bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp: Bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp là bảo hiểm trách nhiệm pháp lý của người được bảo hiểm phát sinh do việc vi phạm trách nhiệm nghề nghiệp. Doanh nghiệp bảo hiểm cung cấp sự bảo đảm về mặt tài tài chính cho các cá nhân, tổ chức, công ty hành nghề chuyên môn đối với trách nhiệm dân sự phát sinh trong việc hành nghề chuyên môn.

+ Về một số điều kiện khác như là: văn bản xác nhận kinh nghiệm làm việc; phải lập dự án và được phê duyệt chủ trương đầu tư, thực hiện thủ tục giấy chứng nhận đăng ký đầu tư trước khi thành lập công ty để bắt đầu kinh doanh; các điều kiện mà cá nhân, tổ chức kinh tế phải đáp ứng để thực hiện hoạt động đầu tư kinh doanh mà không cần phải có xác nhận, chấp thuận dưới các hình thức văn bản quy định.

Danh sách ngành nghề kinh doanh có điều kiện

Hiện nay theo quy định của Luật đầu tư năm 2020 có xác định các ngành nghề kinh doanh có điều kiện bao gồm 227 ngành nghề thuộc các lĩnh vực khác nhau, cụ thể dưới đây:

Một số lưu ý về ngành nghề kinh doanh có điều kiện

– Tra cứu ngành nghề kinh doanh có điều kiện:

+ Tra cứu trên văn bản pháp luật: cá nhân, tổ chức khi muốn đăng ký các ngành nghề kinh doanh cho doanh nghiệp mình cần tìm hiểu rõ loại ngành nghề kinh doanh đó có điều kiện hay không để chuẩn bị những giấy tờ phù hợp để đáp ứng yêu cầu hoạt động hợp pháp. Hiện nay, Luật đầu tư năm 2020 đã quy định tại Phụ lục IV có 227 ngành nghề kinh doanh có điều kiện. Ngoài ra, trong các văn bản chuyên ngành cũng có quy định cụ thể cần lưu ý;

+ Tra cứu thông qua cổng thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp: Hiện nay để thuận lợi cho thương nhân, thay vì mất thời gian tìm hiểu và đọc các văn bản, quý khách hàng có thể lựa chọn tra cứu thông qua công nghệ điện tử, điều này cho phép chúng ta thực hiện một cách nhanh chóng, hiệu quả và không mấy thời gian. Để tra cứu ngành nghề kinh doanh có điều kiện trên mạng điện tử với những thông tin chính xác nhất, quý khách hàng vui lòng truy cập vào trang website: https://dangkykinhdoanh.gov.vn/vn/Pages/Nganhnghedautukinhdoanh.aspx.

Bổ sung ngành nghề kinh doanh có điều kiện:

Khi doanh nghiệp có nhu cầu đăng ký bổ sung ngành nghề kinh doanh có điều kiện cần lưu ý:

Các ngành nghề kinh doanh yêu cầu về giấy phép con. Theo đó sau khi thành lập doanh nghiệp sẽ cần hoàn tất việc xin giấy phép con trước khi kinh doanh;

Các ngành nghề kinh doanh yêu cầu về bằng cấp, chứng chỉ đối với Giám đốc hoặc đối với người quản lý hoạt động kinh doanh;

Các ngành nghề kinh doanh yêu cầu về thông tin đăng ký doanh nghiệp phù hợp, ví dụ: ngành nghề có vốn pháp định, ngành nghề yêu cầu loại hình doanh nghiệp kinh doanh không được là công ty cổ phần như công ty luật; ngành nghề kinh doanh yêu cầu tỷ lệ sở hữu vốn liên doanh nếu có nhà đầu tư nước ngoài tham gia, …

– Chế tài xử phạt đối với hành vi vi phạm khi không thực hiện thủ tục đăng ký với cơ quan có thẩm quyền về việc tiến hành kinh doanh ngành, nghề có điều kiện, pháp luật có quy định các mức phạt như sau:

Phạt tiền từ 10 triệu đồng đến 15 triệu đồng đối với kinh doanh hàng hóa, dịch vụ thuộc ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện mà không có giấy phép kinh doanh theo quy định;

Phạt tiền gấp hai lần mức tiền phạt quy định từ khoản 1 đến khoản 4 điều này đối với đối tượng hoạt động sản xuất rượu công nghiệp; chế biến, mua bán nguyên liệu thuốc lá; sản xuất sản phẩm thuốc lá; kinh doanh phân phối, bán buôn rượu hoặc sản phẩm thuốc lá thực hiện hành vi vi phạm hành chính.

Ngoài ra, theo quy định của Bộ luật Hình sự hiện hành của nước ta, các hành vi kinh doanh trái phép như kinh doanh không có đăng ký, kinh doanh không đúng với nội dung đã đăng ký hoặc kinh doanh không có giấy phép riêng trong trường hợp pháp luật phải có giấy phép sẽ không còn bị truy cứu trách nhiệm hình sự nhưng vẫn bị xử phạt hành chính.

Trên đây là toàn bộ nội dung tư vấn của công ty Luật Trần và Liên Danh về ngành nghề kinh doanh có điều kiện. Nếu bạn đọc còn vướng mắc về nội dung tư vấn trên của chúng tôi, xin vui lòng liên hệ qua địa chỉ Hotline để được tư vấn nhanh chóng và hiệu quả nhất.