Mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc, tăng số năm đóng BHXH để hưởng mức lương hưu tối đa, nhiều vi phạm liên quan đến BHXH sẽ bị xử lý hình sự… là những quy định mới liên quan đến BHXH sắp được áp dụng.
Trong năm 2018, hàng loạt các quy định pháp luật, trong đó có những chính sách liên quan đến BHXH sẽ chính thức được áp dụng. Luật Trần và Liên Danh sẽ giới thiệu đến quý bạn đọc như sau:
Mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc
Theo quy định tại điểm b khoản 1 và khoản 2 Điều 2, Điều 124 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, từ ngày 01/01/2018 hay luật bảo hiểm xã hội 2018, thêm 02 đối tượng thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc, gồm:
– Người làm việc theo hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 01 tháng đến dưới 03 tháng;
– Người lao động là công dân nước ngoài vào làm việc tại Việt Nam có giấy phép lao động hoặc chứng chỉ hành nghề hoặc giấy phép hành nghề do cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam cấp được tham gia BHXH bắt buộc theo quy định của Chính phủ.
Tăng số năm đóng BHXH để hương lương hưu mức tối đa
Khoản 2 Điều 56 Luật BHXH năm 2014 quy định, từ 01/01/2018, mức lương hưu hàng tháng của người lao động vẫn được tính bằng 45% mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH và tương ứng với số năm đóng BHXH.
Theo đó, lao động nam nghỉ hưu vào năm 2018 là 16 năm, năm 2019 là 17 năm, năm 2020 là 18 năm, năm 2021 là 19 năm, từ 2022 trở đi là 20 năm. Trong khi đó, lao động nữ nghỉ hưu từ năm 2018 trở đi, số năm đóng BHXH được tính là 15 năm. Sau đó, cứ thêm mỗi năm đóng, người lao động được tính thêm 2%, mức tối đa bằng 75%.
Từ 1.1.2018, lao động nữ nghỉ hưu khi đóng đủ 15 năm BHXH hưởng lương hưu bằng 45% mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH. Từ năm thứ 16 trở đi, mức hưởng BHXH tăng thêm 2%; đóng đủ 30 năm được hưởng lương hưu tối đa 75% thay vì 25 năm như hiện nay.
Hiện lao động nam đóng 15 năm BHXH hưởng lương hưu 45% bình quân tiền lương tháng đóng BHXH. Từ 1.1.2018, để hưởng mức trên, lao động nam phải đóng đủ 16 năm; tới 2022 phải tham gia 20 năm BHXH mới được hưởng mức 45%. Muốn hưởng lương hưu ở mức tối đa 75%, lao động nam phải đóng bảo hiểm 35 năm, thay vì 30 năm như hiện nay.
Lao động nam nghỉ hưu trong năm 2018 đóng đủ 31 năm BHXH hưởng lương hưu tối đa 75% bình quân tiền lương tháng đóng BHXH. Nếu lao động nam nghỉ hưu từ năm 2019, 2020, 2021 và 2022 trở đi phải đóng tương ứng từ 32 đến 35 năm BHXH mới được hưởng 75%.
Muốn hưởng lương hưu tối đa 75%, người lao động đóng BHXH thêm 5 năm nữa so với hiện nay. Mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi theo quy định thì bị trừ 2%.
2.Người lao động được hưởng BHXH một lần khi bị mắc các bệnh sau
TheoThông tư 56/2017/TT-BYTvề hướng dẫn Luật bảo hiểm xã hội và Luật an toàn vệ sinh lao động thuộc lĩnh vực y tế thì người lao động bị các bệnh sau đây sẽ được hưởng chế độ bảo hiểm xã hội một lần:
-Ung thư – Bại liệt – Xơ gan cổ chướng –Phong – Lao nặng
-Nhiễm HIV đã chuyển sang giai đoạn AIDS đồng thời không tự kiểm soát hoặc không tự thực hiện được các hoạt động đi lại, mặc quần áo, vệ sinh cá nhân và những việc khác phục vụ nhu cầu sinh hoạt cá nhân hàng ngày mà cần có người theo dõi, trợ giúp, chăm sóc hoàn toàn
-Các bệnh, tật khác mà có mức suy giảm khả năng lao động hoặc mức độ khuyết tật từ 81% trở lên và không tự kiểm soát hoặc không tự thực hiện được các hoạt động đi lại, mặc quần áo, vệ sinh cá nhân và những việc khác phục vụ nhu cầu sinh hoạt cá nhân hằng ngày mà cần có người theo dõi, trợ giúp, chăm sóc hoàn toàn
Thông tư 56/2017 bắt đầu có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01/3/2018.
Bổ sung khoản thu nhập tính đóng BHXH
Tại luật bảo hiểm xã hội 2018, Tiền lương tháng đóng BHXH hiện nay là mức lương và phụ cấp lương theo quy định. Tuy nhiên, theo khoản 2 Điều 30 Thông tư 59/2015/TT-BLĐTBXH, từ ngày 01/01/2018, tiền lương tháng đóng BHXH gồm mức lương, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác.
Trong đó, phụ cấp lương bao gồm: Phụ cấp chức vụ, chức danh; phụ cấp trách nhiệm; phụ cấp nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm; phụ cấp thâm niên; phụ cấp khu vực; phụ cấp lưu động; phụ cấp thu hút và các phụ cấp có tính chất tương tự.
Các khoản bổ sung khác theo quy định gồm: Các khoản bổ sung xác định được mức tiền cụ thể cùng với mức lương thỏa thuận trong hợp đồng lao động và trả thường xuyên trong mỗi kỳ trả lương; Các khoản bổ sung không xác định được mức tiền cụ thể cùng với mức lương thỏa thuận trong hợp đồng lao động, trả thường xuyên hoặc không thường xuyên trong mỗi kỳ trả lương gắn với quá trình làm việc, kết quả thực hiện công việc của người lao động.
Nhiều vi phạm liên quan đến BHXH sẽ bị xử lý hình sự
Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 01/01/2018. Bộ luật này đã bổ sung một số tội danh liên quan đến BHXH, bảo hiểm y tế và bảo hiểm thất nghiệp.
Cụ thể, từ 01/01/2018, người nào có nghĩa vụ đóng BHXH, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động mà gian dối hoặc bằng thủ đoạn khác để không đóng hoặc không đóng đầy đủ theo quy định có thể bị phạt tiền đến 01 tỷ đồng hoặc phạt tù đến 07 năm (Điều 216 Bộ luật Hình sự 2015). Trong khi đó, với Tội gian lận BHXH, bảo hiểm thất nghiệp, tùy theo mức độ vi phạm, hậu quả… người phạm tội có thể bị phạt tiền đến 200 triệu đồng hoặc bị phạt tù từ 03 tháng – 10 năm (Điều 214).
Tăng mức trợ cấp thai sản từ 1/7/2018
Luật BHXH 2014 quy định lao động nữ sinh con được trợ cấp một lần bằng 02 lần lương cơ sở. Trường hợp sinh con nhưng chỉ có cha tham gia bảo hiểm xã hội thì cha được trợ cấp một lần bằng 02 lần mức lương cơ sở.
Trong khi đó, theo Nghị định 72/2018/NĐ-CP, từ ngày 01/07/2018, luật bảo hiểm xã hội 2018 quy định mức lương cơ sở sẽ tăng từ 1,3 triệu đồng/tháng lên 1,39 triệu đồng/tháng. Do đó, mức hưởng trợ cấp thai sản tính từ thời điểm tháng 07/2018 là 2.780.000 đồng.
Tăng mức hưởng với chế độ tử tuất
Điều 66 của Luật Bảo hiểm xã hội 2014 quy định: Người lao động đang đóng BHXH hoặc người lao động đang bảo lưu thời gian đóng BHXH mà đã có thời gian đóng từ đủ 12 trở lên; Người lao động chết do tai nạn lao động, bệnh nghiệp; Người đang hưởng lương hưu chết thì người lo mai táng được nhận trợ cấp mai táng bằng 10 lần mức lương cơ sở.
Như phân tích ở trên, lương cơ sở tăng từ 1/7/2018, do đó, mức hưởng trong trường hợp nêu trên tăng lên 13.900.000 đồng.
Tương tự, Điều 66 của Luật BHXH 2014 cũng quy định: Người đã đóng BHXH từ đủ 15 năm trở lên nhưng chưa hưởng BHXH một lần; Người đang hưởng lương hưu khi chết thì thân nhân được hưởng tiền tuất hằng tháng với mức bằng ít nhất 50% lương cơ sở. Mức hưởng tại thời điểm từ tháng 7/2018 là 695.000 đồng.
7. Tăng tiền đóng BHXH bắt buộc với một số đối tượng
Căn cứ Điều 85 Luật BHXH 2014, mức tiền đóng BHXH bắt buộc của một số đối tượng sẽ tăng từ ngày 1/7/2018, như:
– Người hoạt động không chuyên trách ở xã, phường, thị trấn: Mức đóng là 111.200 đồng/tháng
– Người hưởng lương theo chế độ tiền lương do Nhà nước quy định: Mức đóng là Mức tiền lương (tính trên lương cơ sở 1.390.000 đồng) x 8%.
Ban hành Nghị quyết 28 cải cách chính sách bảo hiểm
Nghị quyết 28-NQ/TW về cải cách chính sách bảo hiểm xã hội đã được Ban Chấp hành Trung ương Đảng ban hành ngày 23/5/2018. Nghị quyết này thể hiện rất nhiều điểm mới của chính sách bảo hiểm xã hội có thể sẽ được thực hiện trong thời gian tới.
Điển hình như: Giảm dần số năm đóng BHXH tối thiểu để được hưởng chế độ hưu trí từ 20 năm xuống 15 năm, hướng tới còn 10 năm với mức hưởng được tính toán phù hợp; Sẽ tăng quyền lợi nếu bảo lưu thời gian tham gia BHXH để hưởng chế độ hưu trí, giảm quyền lợi nếu hưởng bảo hiểm xã hội một lần; Từ năm 2021, tăng tuổi nghỉ hưu; Mở rộng đối tượng tham gia BHXH là các nhóm chủ hộ kinh doanh, người quản lý doanh nghiệp, người quản lý, điều hành hợp tác xã không hưởng tiền lương, người lao động làm việc theo chế độ linh hoạt…
Ngoài ra, theo luật bảo hiểm xã hội 2018 quy định Các chế độ và phúc lợi sau không được tính đóng BHXH bắt buộc
Căn cứ vào Khoản 3 Điều 30Thông tư 59/2015/TT-BLĐTBXHcủa Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội; Điểm 2.3 Khoản 2 Điều 6Quyết định 595/QĐ-BHXHcủa Bảo hiểm xã hội Việt Nam, 14 khoản chế độ và phúc lợi sau sẽ không tính đóng BHXH bắt buộc (hiện hành không tính đóng và sau ngày 01/01/2018 cũng không tính đóng):
-Tiền thưởng theo quy định tại Điều 103 của Bộ Luật Lao động 2012
-Tiền thưởng sáng kiến
-Tiền ăn giữa ca
-Tiền hỗ trợ xăng xe
-Tiền hỗ trợ điện thoại
-Tiền hỗ trợ đi lại
-Tiền hỗ trợ nhà ở
-Tiền hỗ trợ giữ trẻ
-Tiền hỗ trợ nuôi con nhỏ
-Tiền hỗ trợ khi NLĐ có thân nhân bị chết
-Tiền hỗ trợ khi NLĐ có người thân kết hôn
-Tiền hỗ trợ khi sinh nhật của NLĐ
-Tiền trợ cấp cho NLĐ gặp hoàn cảnh khó khăn khi bị tai nạn LĐ, bệnh nghề nghiệp
-Các khoản hỗ trợ, trợ cấp khác ghi thành các mục tiêng trong hợp đồng LĐ quy định tại khoản 11 Điều 4 của Nghị định 05/2015/NĐ-CP.
Hợp đồng lao động từ đủ 01 tháng trở lên phải đóng BHXH bắt buộc
Khoản 1 Điều 124Luật bảo hiểm xã hội năm 2014 quy địnhkể từ ngày 01/01/2018, người làm việc theo hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 01 tháng đến dưới 03 tháng cũng phải tham gia đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc (hiện nay, đối tượng này không phải tham gia đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc).Cũng từ ngày này, phải tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc đối với người lao động là công dân nước ngoài vào làm việc tại Việt Nam có giấy phép lao động hoặc chứng chỉ hành nghề hoặc giấy phép hành nghề do cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam cấp được tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc theo quy định của Chính phủ.
Trường hợp người lao động đang thử việc, có ký hợp đồng thử việc theo quy định tại Bộ luật Lao động năm 2019,Nội dung của hợp đồng thử việc gồm các nội dung quy định tại các điểm a, b, c, d, đ, g và h khoản 1 Điều 23 của Bộ luật Lao động 2019 thì có thể hiểu làhợp đồng thử việc không phải đóng bảo hiểm xã hội vì trong nội dung của hợp đồng này không nhắc đến việc đóng bảo hiểm xã hội như hợp đồng lao động.
Tuy nhiên trong trường hợp,thời gian thử việc ghi trong hợp đồng lao động mà hợp đồng lao động đó thuộc diện tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, thì người sử dụng lao động và người lao động phải đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc cho cả thời gian thử việc. Mức tiền lương, tiền công làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội trong thời gian thử việc là mức tiền lương, tiền công ghi trong hợp đồng lao động theo hướng dẫn tại Công văn 2447/LĐTBXH-BHXHngày 26/7/2011 của Bảo hiểm xã hội Việt Nam.
Trên đây là một số nội dung về luật bảo hiểm xã hội 2018, nếu có thắc mắc gì về vấn đề này, quý khách vui lòng liên hệ với Luật Trần và Liên Danh chúng tôi để được giải đáp nhanh nhất.
