Hợp đồng lao động là căn cứ pháp lý quan trọng để giải quyết quyền lợi của các bên khi có tranh chấp. Trong bài viết dưới đây, Luật Trần và Liên Danh sẽ điểm qua một số lưu ý đối với các bên trước khi ký hợp đồng lao động không thời hạn hay còn gọi là hợp đồng vô thời hạn
Trường hợp nào được ký hợp đồng vô thời hạn?
Theo Điều 13 Bộ luật Lao động năm 2019, hợp đồng lao động là sự thỏa thuận giữa người lao động và người sử dụng lao động về việc làm có trả công, tiền lương, điều kiện lao động, quyền và nghĩa vụ của mỗi bên trong quan hệ lao động.
Cùng với đó, hợp đồng lao động phải được giao kết theo một trong 2 loại sau:
– Hợp đồng lao động không xác định thời hạn: Hợp đồng mà trong đó hai bên không xác định thời hạn, thời điểm chấm dứt hiệu lực của hợp đồng;
– Hợp đồng lao động xác định thời hạn: Hợp đồng mà trong đó hai bên xác định thời hạn, thời điểm chấm dứt hiệu lực của hợp đồng trong thời gian không quá 36 tháng kể từ thời điểm có hiệu lực của hợp đồng
Theo đó, hợp đồng lao động là sự thỏa thuận của các bên. Pháp luật lao động cũng tôn trọng quyền của các bên trong việc lựa chọn loại hợp đồng sẽ giao kết. Vì vậy, các bên có quyền tự do thỏa thuận về việc giao kết hợp đồng lao động không thời hạn nếu muốn.
Hợp đồng lao động không thời hạn được ký dưới hình thức nào?
Căn cứ Điều 14 Bộ luật Lao động 2019, hợp đồng lao động có thể giao kết dưới một trong 03 hình thức sau:
(1) Bằng văn bản;
(2) Thông điệp dữ liệu thông qua phương tiện điện tử;
(3) Bằng lời nói.
Trong đó:
– Hợp đồng lao động được giao kết thông qua phương tiện điện tử dưới hình thức thông điệp dữ liệu đáp ứng các yêu cầu của pháo luật về giao dịch điện tử cũng có giá trị như hợp đồng lao động bằng văn bản.
– Hợp đồng lao động bằng lời nói chỉ áp dụng với hợp đồng lao động dưới 01 tháng, trừ trường hợp giao kết hợp đồng với người giúp việc, người dưới 15 tuổi, nhóm người lao động thông qua người được ủy quyền để làm công việc dưới 12 tháng.
Như vậy, khi ký kết hợp đồng lao động không xác định thời hạn, các bên chỉ được sử dụng hình thức văn bản hoặc thông qua dữ liệu điện tử và không được sử dụng hình thức lời nói để giao kết loại hợp đồng này.
Ký hợp đồng vô thời hạn, người lao động được lợi gì?
Dù làm việc theo loại hợp đồng lao động nào, người lao động cũng được đảm bảo những quyền lợi về điều kiện làm việc, thời giờ làm việc, thời giờ nghỉ ngơi, tiền lương và các chế độ phúc lợi của công ty,…
Tuy nhiên, so với hợp đồng lao động có thời hạn, hợp đồng lao động không thời hạn có một số lợi thế sau:
– Thời hạn của hợp đồng là không xác định.
Nếu như ký hợp đồng có thời hạn, các bên sẽ thực hiện hợp đồng theo thời hạn đã thỏa thuận nhưng tối đa không quá 03 năm. Hết thời hạn này, hợp đồng lao động sẽ chấm dứt.
Tuy nhiên, nếu muốn tiếp tục làm việc, các bên phải tiến hành ký hợp đồng mới. Hợp đồng lao động xác định thời hạn chỉ được ký tối đa 02 lần, nếu sau đó, người lao động vẫn tiếp tục làm việc thì phải tiến hành ký hợp đồng không xác định thời hạn.
Trong khi đó, với hợp đồng vô thời hạn, các bên không cần ký nhiều lần hợp đồng lao động. Với một lần ký hợp đồng, người lao động sẽ làm công việc theo thỏa thuận cho đến khi có thỏa thuận chấm dứt hợp đồng hoặc một trong các bên muốn chấm dứt hợp đồng hoặc không đủ điều kiện để thực hiện hợp đồng.
– Được tham gia đầy đủ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp.
Căn cứ Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, người lao động tham gia làm việc theo hợp đồng lao động từ đủ 01 tháng trở lên sẽ thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc.
Với bảo hiểm y tế, người lao động làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn, hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 3 tháng trở lên sẽ bắt buộc tham gia bảo hiểm y tế (theo khoản 1 Điều 1 Nghị định 146/2018/NĐ-CP).
Trong khi đó, theo Điều 43 Luật Việc làm năm 2013, người lao động làm việc theo hợp đồng lao động có thời hạn từ 03 tháng trở lên mới được tham gia bảo hiểm thất nghiệp.
Từ những căn cứ trên, người lao động khi ký hợp đồng lao động không xác định thời hạn sẽ được tham gia đầy đủ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp.
Chấm dứt hợp đồng lao động không thời hạn, có dễ dàng?
Theo quy định tại Điều 34 Bộ luật Lao động năm 2019, hợp đồng lao động sẽ bị chấm dứt khi có một trong những căn cứ sau: Hết hạn hợp đồng lao động, các bên thỏa thuận chấm dứt hợp đồng lao động, người lao động chết, người lao động bị sa thải, một trong hai bên đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động,…
Hầu hết trường hợp chấm dứt hợp đồng lao động giữa các loại hợp đồng là giống nhau. Tuy nhiên nếu muốn đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động thì điều kiện để chấm dứt hợp đồng hợp pháp giữa các loại hợp đồng sẽ có chút khác biệt.
Cụ thể, theo Điều 35 và Điều 36 Bộ luật Lao động năm 2019, trừ một số trường hợp cụ thể không cần báo trước, còn lại người lao động và người sử dụng lao động đều phải đảm bảo thời gian báo trước cho đối phương:
– Ít nhất 45 ngày: Hợp đồng lao động không xác định thời hạn.
– Ít nhất 30 ngày: Hợp đồng lao động từ 12 – 36 tháng.
– Ít nhất 03 ngày: Hợp đồng lao động dưới 12 tháng.
Có thể thấy, khi giao kết hợp đồng không xác định thời hạn, thời gian phải báo trước để đơn phương chấm dứt hợp đồng sẽ dài hơn hợp đồng xác định thời hạn. Do đó, sẽ cần thời gian dài hơn từ lúc một trong hai bên đơn phương thông báo muốn dừng việc thực hiện hợp đồng cho đến khi chính thức chấm dứt hợp đồng lao động.
Cũng cần lưu ý, nếu không đáp ứng về thời gian báo trước theo quy định, bên đơn phương chấm dứt hợp đồng sẽ bị coi là đơn phương chấm dứt hợp đồng trái luật. Khi đó, người lao động hoặc người sử dụng lao động sẽ phải bồi thường một khoản tiền nhất định cho bên còn lại để chấm dứt hợp đồng.
Hợp đồng vô thời hạn được ký dưới hình thức nào?
Các hình thức của hợp đồng nói chung:
Căn cứ Điều 14 Bộ luật Lao động 2019, hợp đồng lao động có thể giao kết dưới một trong 03 hình thức. Đây là hình thức lưu trữ, quản lý cũng như thể hiện giá trị pháp lý của hợp đồng. Bao gồm:
(1) Hợp đồng được xác lập bằng văn bản;
(2) Thông điệp dữ liệu thông qua phương tiện điện tử;
(3) Thỏa thuận bằng lời nói.
Các mục đích sử dụng, đối tượng sử dụng cũng ảnh hưởng đến hình thức hợp đồng được lựa chọn. Qua đó có thể đảm bảo các quyền lợi tốt nhất theo quy định pháp luật.
Các điều kiện sử dụng từng hình thức xác lập hợp đồng:
– Hợp đồng lao động được giao kết thông qua phương tiện điện tử dưới hình thức thông điệp dữ liệu đáp ứng các yêu cầu của pháp luật về giao dịch điện tử cũng có giá trị như hợp đồng lao động bằng văn bản. Khi đó, hình thức điện tử cũng phản ánh các nội dung thỏa thuận, nghĩa vụ tương ứng của các chủ thể được ghi chép lại.
– Hợp đồng lao động bằng lời nói chỉ áp dụng với hợp đồng lao động dưới 01 tháng. Trừ trường hợp giao kết hợp đồng với người giúp việc, người dưới 15 tuổi, nhóm người lao động thông qua người được ủy quyền để làm công việc dưới 12 tháng không được sử dụng hình thức này.
Nội dung hợp đồng
Thông tin của các chủ thể giao kết hợp đồng:
– Những thông tin cơ bản của người lao động và bên đại diện thuê lao động. Trong hợp đồng thường gọi là bên A và bên B. Các thông tin giúp ràng buộc hai nhóm chủ thể là người lao động và người sử dụng lao động trong hợp đồng ký kết.
– Họ tên, ngày tháng năm sinh, giới tính, địa chỉ nơi cư trú, số chứng minh nhân người lao động. Các giấy tờ kèm theo có thể được chứng thực để đảm bảo xác nhận.
– Chức vụ, mô tả công việc, thời gian và địa điểm làm việc.
Nội dung thỏa thuận:
– Thời gian ký kết hợp đồng và thời hạn kết thúc hợp đồng (nếu có).
– Mức lương, hình thức thanh toán lương, chế độ chính sách cụ thể của công ty vào các dịp lễ.
– Chế độ nâng bậc, tăng lương theo quy định của công ty
– Giờ giấc làm việc của công ty.
– Trang bị bảo hộ lao động cho người lao động.
– Bảo hiểm xã hội và bảo hiểm y tế.
– Đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ kỹ năng nghề.
Các bên phải thống nhất thỏa thuận, cùng ký vào hợp đồng. Qua đó xác định các nội dung thỏa thuận thực hiện công việc trong hợp đồng lao động. Các bên nhận được quyền và lợi ích tương ứng, cũng như ràng buộc nghĩa vụ theo đúng thỏa thuận.
Đơn phương chấm dứt hợp đồng vô thời hạn
Căn cứ chấm dứt hợp đồng:
Điều 34 Bộ luật Lao động năm 2019 nêu một số căn cứ chấm dứt hợp đồng lao động. Có thể kể đến như:
+ Các bên thỏa thuận chấm dứt hợp đồng lao động.
+ Người lao động chết, người lao động bị sa thải.
+ Một trong hai bên đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động,…
Đơn phương chấm dứt hợp đồng được một trong hai bên thực hiện. Do đó, pháp luật yêu cầu các bên phải thực hiện thông báo cho bên kia trước một khoảng thời gian hợp lý. Đây là quy định phù hợp, thể hiện trách nhiệm cũng như đảm bảo tính chất công việc ổn định cho bên còn lại.
Yêu cầu đảm bảo thời gian báo trước:
Cụ thể, theo Điều 35 và Điều 36 Bộ luật Lao động năm 2019, trừ một số trường hợp cụ thể không cần báo trước, còn lại người lao động và người sử dụng lao động đều phải đảm bảo thời gian báo trước cho đối phương. Các khoảng thời gian được xác định tối thiểu cho từng cách thức giao kết hợp đồng:
– Ít nhất 45 ngày: Hợp đồng lao động không xác định thời hạn.
– Ít nhất 30 ngày: Hợp đồng lao động từ 12 – 36 tháng.
– Ít nhất 03 ngày: Hợp đồng lao động dưới 12 tháng.
Như vậy trong trường hợp giao kết hợp đồng không xác định thời hạn, các bên muốn chấm dứt hợp đồng lao động cần báo trước ít nhất 45 ngày.
Các nhận xét:
Có thể thấy, khi giao kết hợp đồng không xác định thời hạn, thời gian phải báo trước để đơn phương chấm dứt hợp đồng sẽ dài hơn hợp đồng xác định thời hạn. Cũng xuất phát từ các quyền lợi, hiệu quả tham gia hợp đồng lao động không xác định thời hạn.
Do đó, sẽ cần thời gian dài hơn từ lúc một trong hai bên đơn phương thông báo muốn dừng việc thực hiện hợp đồng cho đến khi chính thức chấm dứt hợp đồng lao động. Bên người lao động có thời gian tìm kiếm việc mới phù hợp. Trong khi bên người sử dụng lao động có thể sắp xếp, tìm kiếm nhân viên thay thế các vị trí công việc đó.
Cũng cần lưu ý, nếu không đáp ứng về thời gian báo trước theo quy định, bên đơn phương chấm dứt hợp đồng sẽ bị coi là đơn phương chấm dứt hợp đồng trái luật. Họ đang vi phạm các quy định và không đảm bảo quyền lợi được trao cho bên kia. Khi đó, người lao động hoặc người sử dụng lao động sẽ phải bồi thường một khoản tiền nhất định cho bên còn lại để chấm dứt hợp đồng.
Lợi ích của người lao động khi ký hợp đồng vô thời hạn?
Dù làm việc theo loại hợp đồng lao động nào, người lao động cũng được đảm bảo những quyền lợi về điều kiện làm việc, thời giờ làm việc, thời giờ nghỉ ngơi, tiền lương và các chế độ phúc lợi của công ty,…
Tuy nhiên, so với hợp đồng lao động có thời hạn, hợp đồng lao động không thời hạn có một số lợi thế sau:
Thời hạn của hợp đồng là không xác định
Các hợp đồng xác định thời hạn có quy định chặt chẽ về thời hạn tối đa, số lần thực hiện. Do đó có các hạn chế nhất định khi nhu cầu làm việc của chúng ta lớn hơn.
Các bên không cần ký nhiều lần hợp đồng lao động nếu muốn xác định thời gian gắn bó, làm việc lâu dài. Với một lần ký hợp đồng, người lao động sẽ làm công việc theo thỏa thuận cho đến khi một trong các trường hợp sau xảy ra:
+ Có thỏa thuận chấm dứt hợp đồng.
+ Một trong các bên muốn chấm dứt hợp đồng.
+ Không đủ điều kiện để thực hiện hợp đồng.
Khi có một căn cứ, tình huống thực tế này thì hợp đồng mới chấm dứt. Cho nên các bên không cần quan tâm, lo lắng đến thời gian làm việc của mình bị gián đoạn, phải thay thế công việc bởi người khác.
Được tham gia đầy đủ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp
Căn cứ Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, người lao động tham gia làm việc theo hợp đồng lao động từ đủ 01 tháng trở lên sẽ thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc. Các quyền lợi và nghĩa vụ được thực hiện đối với người lao động khi tham gia Bảo hiểm.
Với bảo hiểm y tế, người lao động làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn, hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 3 tháng trở lên sẽ bắt buộc tham gia bảo hiểm y tế (theo khoản 1 Điều 1 Nghị định 146/2018/NĐ-CP).
Trong khi đó, theo Điều 43 Luật Việc làm năm 2013, người lao động làm việc theo hợp đồng lao động có thời hạn từ 03 tháng trở lên mới được tham gia bảo hiểm thất nghiệp.
Từ những căn cứ trên, cho thấy quyền lợi, nghĩa vụ của người lao động khi tham gia các loại bảo hiểm. Giúp người lao động được bảo vệ ở các quyền lợi hợp pháp, cũng như được luật bảo vệ, hỗ trợ. Người lao động khi ký hợp đồng lao động không xác định thời hạn sẽ được tham gia đầy đủ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp.
Đây là các quyền lợi, nghĩa vụ bắt buộc đối với người lao động khi kí hợp đồng lao động không xác định thời hạn.
Trên đây là một số lưu ý trước khi ký hợp đồng lao động không thời hạn mà các bên cần nắm rõ. Nếu còn vấn đề vướng mắc, bạn đọc vui lòng liên hệ chúng tôi để được hỗ trợ.
