Điều kiện khởi kiện vụ án hành chính? Khởi kiện vụ án hành chính là việc cá nhân, tổ chức, cơ quan nhà nước, theo quy định của pháp luật tố tụng hành chính chính thức yêu cầu tòa án thụ lý án hành chính để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức, cơ quan nhà nước, công chức bị xâm hại bởi các quyết định hành chính, quyết định kỉ luật buộc thôi việc.
Khái niệm về khởi kiện vụ án hành chính
Khởi kiện vụ án hành chính được hiểu đơn giản là quy trình mà cá nhân, tổ chức, cơ quan nhà nước theo quy định của pháp luật tố tụng hành chính, chính thức yêu cầu tòa án thụ lý vụ án hành chính nhằm bảo vệ quyền lợi và lợi ích hợp pháp của mình. Các trường hợp khởi kiện vụ án hành chính thường liên quan đến việc giải quyết tranh chấp liên quan đến các quyết định hành chính, quyết định kỷ luật hoặc quyết định buộc thôi việc mà bên khởi kiện cho rằng đã xâm phạm đến quyền và lợi ích hợp pháp của họ. Qua quá trình xét xử và phán quyết, tòa án có thẩm quyền sẽ đưa ra quyết định cuối cùng để giải quyết tranh chấp và bảo vệ quyền lợi của các bên liên quan một cách tối đa.
Những điều kiện để khởi kiện vụ án hành chính
Về chủ thể
Theo quy định của pháp luật, người khởi kiện là cơ quan, tổ chức, cá nhân khởi kiện vụ án hành chính đối với các loại quyết định hành chính, hành vi hành chính. Cụ thể, các chủ thể muốn khởi kiện thì cần đáp ứng các điều kiện về năng lực pháp luật tố tụng hành chính và năng lực hành vi tố tụng hành chính trong Luật Tố tụng hành chính năm 2015.
Năng lực pháp luật tố tụng hành chính đề cập đến khả năng của cơ quan, tổ chức và cá nhân có quyền và nghĩa vụ trong quá trình tham gia tố tụng hành chính và mọi chủ thể có năng lực pháp luật tố tụng hành chính như nhau trong việc yêu cầu sự can thiệp của Tòa án để bảo vệ quyền lợi và lợi ích hợp pháp của mình. Năng lực hành vi tố tụng hành chính là khả năng tự thực hiện quyền và nghĩa vụ trong quá trình tố tụng hành chính hoặc ủy quyền cho người đại diện tham gia tố tụng hành chính, được xác định như sau:
– Trừ trường hợp mất năng lực hành vi dân sự hoặc quy định pháp luật khác thì đương sự là người từ 18 tuổi trở lên mặc nhiên sẽ có đầy đủ năng lực hành vi tố tụng hành chính;
– Tòa án sẽ là cơ quan có thẩm quyền ra quyết định xác định năng lực hành vi hành chính của một người nếu người đó là người có hạn chế năng lực hành vi dân sự, khó khăn trong nhận thức và khả năng kiểm soát hành vi;
– Người đại diện theo quy định pháp luật sẽ là chủ thể thực hiện các quyền và nghĩa vụ của đương sự nếu đương sự là người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự, người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự hoặc có khó khăn trong nhận thức và kiểm soát hành vi.
– Người đại diện theo quy định pháp luật của cơ quan và tổ chức sẽ là người thực hiện quyền và nghĩa vụ trong suốt quá trình tố tụng.
Về đối tượng
Đối tượng của khởi kiện vụ án hành chính bao gồm:
– Quyết định hành chính bị kiện là quyết định làm phát sinh, thay đổi, hạn chế, chấm dứt quyền, lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân hoặc có nội dung làm phát sinh nghĩa vụ, ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân;
– Hành vi hành chính bị kiện là hành vi làm ảnh hưởng đến việc thực hiện quyền, lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân, được đề cập tại Khoản 3 Điều 30 Luật Tố tụng hành chính;
– Quyết định kỷ luật buộc thôi việc là quyết định bằng văn bản của người đứng đầu cơ quan, tổ chức để áp dụng hình thức kỷ luật buộc thôi việc đối với công chức thuộc quyền quản lý của mình.
– Quyết định hành chính, hành vi hành chính mang tính nội bộ của cơ quan, tổ chức là những quyết định, hành vi chỉ đạo, điều hành việc triển khai thực hiện nhiệm vụ, kế hoạch công tác; quản lý, tổ chức cán bộ, kinh phí, tài sản được giao; kiểm tra, thanh tra việc thực hiện nhiệm vụ, công vụ, chính sách, pháp luật đối với cán bộ, công chức, viên chức, người lao động và các đơn vị thuộc thẩm quyền quản lý của cơ quan, tổ chức.
Tuy nhiên, một số quyết định hành chính, hành vi hành chính không được khiếu kiện là: Quyết định, hành vi hành chính liên quan đến bí mật nhà nước thuộc mảng quốc phòng, an ninh, ngoại giao; Quyết định, hành vi của Tòa án khi áp dụng biện pháp xử lý hành chính, xử lý việc cản trở quá trình tố tụng; Quyết định, hành vi mang tính nội bộ của cơ quan, tổ chức.
Về quyền khởi kiện
Quyền khởi kiện được quy định như sau: Khởi kiện sau khi có quyết định, hành vi xâm phạm đến quyền lợi của mình; Khởi kiện sau khi đã khiếu nại lần 01, khiếu nại lần 02 với người có thẩm quyền giải quyết nhưng hết thời hạn giải quyết mà vẫn không được giải quyết.
Cơ quan, tổ chức, cá nhân nếu không đồng ý với quyết định giải quyết khiếu nại về quyết định xử lý vụ việc cạnh tranh, quyết định giải quyết khiếu nại trong hoạt động kiểm toán nhà nước thì có quyền khởi kiện;
Cá nhân có quyền khởi kiện vụ án về danh sách cử tri trong trường hợp đã khiếu nại với cơ quan có thẩm quyền giải quyết, nhưng hết thời hạn giải quyết theo quy định của pháp luật mà khiếu nại không được giải quyết hoặc đã được giải quyết, nhưng không đồng ý với việc giải quyết khiếu nại đó.
Về trình tự, thủ tục
Việc khởi kiện vụ án hành chính phải được thực hiện bằng văn bản, có nghĩa rằng chủ thể có nhu cầu khởi kiện phải viết đơn. Cơ quan, tổ chức và cá nhân có năng lực pháp luật tố tụng hành chính có thể tự mình hoặc nhờ người khác làm đơn khởi kiện, trong đơn cần ghi rõ tên, địa chỉ của người khởi kiện và cá nhân đó phải kí tên hoặc điểm chỉ.
Đối với cá nhân chưa thành niên, cá nhân mất năng lực hành vi dân sự, cá nhân bị hạn chế năng lực hành vi dân sự, cá nhân gặp khó khăn trong nhận thức và kiểm soát hành vi, người đại diện hợp pháp của họ có thể làm đơn khởi kiện, cần ghi rõ tên, địa chỉ của người đại diện hợp pháp và người đại diện hợp pháp phải kí tên hoặc điểm chỉ.
Nếu cá nhân có năng lực hành vi tố tụng hành chính nhưng không biết chữ, không thể tự mình làm đơn khởi kiện, kí tên hoặc điểm chỉ, có thể nhờ người khác làm hộ đơn khởi kiện và người được nhờ phải có đáp ứng tiêu chí về năng lực hành vi tố tụng hành chính và có kí xác nhận vào lá đơn.
Cơ quan, tổ chức là người khởi kiện có thể tự mình hoặc nhờ người khác làm đơn khởi kiện vụ án hành chính, có ghi tên, địa chỉ của cơ quan, tổ chức và tên, chức vụ của người đại diện hợp pháp của cơ quan, tổ chức đó. Người đại diện hợp pháp có kí tên và đóng dấu của cơ quan, tổ chức. Tổ chức mà là doanh nghiệp thì phải đáp ứng điều kiện về con dấu và các quy định trong Luật Doanh nghiệp năm 2020.
Nội dung trong đơn khởi kiện là các tiêu chí tại Điều 118 Luật Tố tụng hành chính. Người khởi kiện phải nộp kèm tài liệu, chứng cứ để cho thấy quyền lợi của mình bị xâm hại bên cạnh đơn khởi kiện.
Về thẩm quyền giải quyết
Thứ nhất, thẩm quyền của Tòa án nhân dân cấp huyện:
Tòa án cấp huyện giải quyết theo thủ tục sơ thẩm những khiếu kiện sau đây: Khiếu kiện quyết định hành chính, hành vi hành chính của cơ quan hành chính nhà nước từ cấp huyện trở xuống, trừ quyết định hành chính, hành vi hành chính của Ủy ban nhân dân cấp huyện, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện; quyết định kỷ luật buộc thôi việc của người đứng đầu cơ quan, tổ chức từ cấp huyện trở xuống và danh sách cử tri của cơ quan lập danh sách cử tri. Lưu ý rằng: Các khiếu kiện này phải thuộc cùng phạm vi địa giới hành chính với Tòa án.
Thứ hai, thẩm quyền của Tòa án nhân dân cấp tỉnh:
Tòa án cấp tỉnh sẽ tiến hành giải quyết các vấn đề như sau: Khiếu kiện quyết định hành chính, hành vi hành chính của bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Văn phòng Chủ tịch nước, Văn phòng Quốc hội;….; Quyết định hành chính, hành vi hành chính của Ủy ban nhân dân cấp huyện, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện trên cùng phạm vi địa giới hành chính với Tòa án; Khiếu kiện quyết định kỷ luật buộc thôi việc của người đứng đầu cơ quan, tổ chức cấp tỉnh, bộ, ngành trung ương mà người khởi kiện có nơi làm việc khi bị kỷ luật trên cùng phạm vi địa giới hành chính với Tòa án;…. Các vụ án hành chính mà Tòa án tỉnh thụ lý có phạm vi rộng, mời quý khách hàng đọc thêm tại Điều 32 Luật Tố tụng hành chính năm 2015. Lưu ý: Trong một số trường hợp đặc biệt, Tòa án tỉnh sẽ lấy các vụ án thuộc thẩm quyền của Tòa án huyện lên giải quyết thay Tòa án huyện.
Về thời hiệu khởi kiện
Thời hiệu khởi kiện vụ án hành chính là thời hạn mà cơ quan, tổ chức, cá nhân được quyền khởi kiện để yêu cầu Tòa án giải quyết vụ án hành chính bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp bị xâm phạm. Hết thời hạn này thì chủ thể không thể thực hiện yêu cầu khởi kiện được nữa. Thời hiệu khởi kiện đối với từng trường hợp cụ thể được quy định như sau:
– Quyết định hành chính, hành vi hành chính, quyết định kỷ luật buộc thôi việc: Thời hiệu khởi kiện là 01 năm kể từ ngày nhận được hoặc biết được quyết định.
– Quyết định giải quyết khiếu nại về quyết định xử lý vụ việc cạnh tranh: Thời hiệu khởi kiện là 30 ngày kể từ ngày nhận được quyết định giải quyết khiếu nại.
– Khiếu kiện danh sách cử tri: Thời hiệu khởi kiện là từ ngày nhận được thông báo kết quả giải quyết khiếu nại của cơ quan lập danh sách cử tri đến trước ngày bầu cử 05 ngày.
Để hiểu chính xác và rõ ràng hơn về nội dung liên quan đến thời hiệu khởi kiện, quý khách hãy tham khảo thêm pháp luật về tố tụng hành chính hiện hành.
Khái quát về quy trình khởi kiện vụ án hành chính
Bước 1: Soạn thảo Đơn khởi kiện
Đơn khởi kiện vụ án hành chính phải đáp ứng đầy đủ các yêu cầu mà luật pháp quy định, có nêu thông tin cá nhân, tổ chức của người khởi kiện, cùng các tài liệu, chứng cứ chứng minh quyền, lợi ích hợp pháp bị xâm phạm.
Bước 2: Gửi đơn khởi kiện đến Tòa án có thẩm quyền
Người khởi kiện gửi đơn khởi kiện và tài liệu kèm theo đến Tòa án có thẩm quyền giải quyết vụ án mà Luật Minh Khuê đã giới thiệu bên trên. Phương thức nộp mà quý khách có thể lựa chọn là nộp trực tiếp tại Tòa án hoặc gửi qua dịch vụ bưu chính hoặc cũng có thể gửi trực tuyến qua Cổng thông tin điện tử của Tòa án.
Bước 3: Nộp tạm ứng án phí
Người khởi kiện phải nộp số tiền tạm ứng án phí trong thời hạn quy định. Thời hạn này thường là 10 ngày làm việc, kể từ ngày nhận được thông báo từ Tòa án. Cũng có trường hợp người khởi kiện được miễn nộp tiền tạm ứng án phí hoặc không phải nộp tiền này.
Bước 4: Thời hạn giải quyết
Thời gian giải quyết vụ án hành chính thường kéo dài từ 4 tháng đến 8 tháng tùy thuộc vào tính chất vụ án và tình hình thực tế. Trong thời gian này, Tòa án sẽ tiến hành xét xử hoặc ra quyết định đình chỉ vụ án tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể.
Trên đây là tất cả thông tin được cung cấp bởi công ty luật Trần và Liên Danh về điều kiện khởi kiện vụ án hành chính. Nếu quý vị có bất kỳ câu hỏi nào hoặc cần hỗ trợ về các vấn đề pháp lý khác, xin vui lòng liên hệ với chúng tôi qua bộ phận tư vấn pháp luật trực tuyến qua số hotline. Chúng tôi sẽ nhanh chóng hỗ trợ và trả lời mọi thắc mắc của quý vị.
