Đường cao tốc đã dần khẳng định được tính ưu việt trong lưu thông và mở rộng giao thương, liên kết các vùng miền. Vậy chính xác khái niệm đường cao tốc là gì và nguyên tắc khi đi đường cao tốc như thế nào để đảm bảo an toàn? Cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây nhé.
Khái niệm đường cao tốc là gì?
Khoản 12, Điều 3, Luật Giao thông đường bộ 2008 quy định:
Đường cao tốc là đường dành cho xe cơ giới, có dải phân cách chia đường cho xe chạy hai chiều riêng biệt; không giao nhau cùng mức với một hoặc các đường khác; được bố trí đầy đủ trang thiết bị phục vụ, bảo đảm giao thông liên tục, an toàn, rút ngắn thời gian hành trình và chỉ cho xe ra, vào ở những điểm nhất định
Căn cứ pháp lý
Điều 26, Chương II, Luật giao thông đường bộ số 23/2008/QH12 ngày 13/11/2008 ngày 13/11/2008 quy định về giao thông trên đường cao tốc như sau:
“ Điều 26. Giao thông trên đường cao tốc
Người lái xe, người điều khiển xe máy chuyên dùng trên đường cao tốc ngoài việc tuân thủ các quy tắc giao thông quy định tại Luật này còn phải thực hiện các quy định sau đây:
a) Khi vào đường cao tốc phải có tín hiệu xin vào và phải nhường đường cho xe đang chạy trên đường, khi thấy an toàn mới cho xe nhập vào dòng xe ở làn đường sát mép ngoài, nếu có làn đường tăng tốc thì phải cho xe chạy trên làn đường đó trước khi vào làn đường của đường cao tốc;
b) Khi ra khỏi đường cao tốc phải thực hiện chuyển dần sang làn đường phía bên phải, nếu có làn đường giảm tốc thì phải cho xe chạy trên làn đường đó trước khi rời khỏi đường cao tốc;
c) Không được cho xe chạy ở làn dừng xe khẩn cấp và phần lề đường;
d) Không được cho xe chạy quá tốc độ tối đa và dưới tốc độ tối thiểu ghi trên biển báo hiệu, sơn kẻ trên mặt đường.
Người lái xe, người điều khiển xe máy chuyên dùng phải cho xe chạy cách nhau một khoảng cách an toàn ghi trên biển báo hiệu.
Chỉ được dừng xe, đỗ xe ở nơi quy định; trường hợp buộc phải dừng xe, đỗ xe không đúng nơi quy định thì người lái xe phải đưa xe ra khỏi phần đường xe chạy, nếu không thể được thì phải báo hiệu để người lái xe khác biết.
Người đi bộ, xe thô sơ, xe gắn máy, xe mô tô và máy kéo; xe máy chuyên dùng có tốc độ thiết kế nhỏ hơn 70 km/h không được đi vào đường cao tốc, trừ người, phương tiện, thiết bị phục vụ việc quản lý, bảo trì đường cao tốc.”
Nguyên tắc tham gia giao thông trên đường cao tốc
Đi vào đường cao tốc có thể coi là một trong những bài học căng thẳng dành cho lái xe. Sẽ không có một cách nào cố định để bạn có thể áp dụng vì điều kiện đường cao tốc và những lái xe khác rất khó đoán. Chỉ có hiểu rõ luật giao thông và những phản xạ lái xe nhuần nhuyễn là cách tốt nhất để bạn có thể đi vào đường cao tốc một cách an toàn:
Khi vượt xe không giảm phanh đột ngột
Khi đang lưu thông trên đường cao tốc và bạn muốn vượt một chiếc xe ở phía trước. Sau khi bạn đã vượt qua chiếc xe này rồi thì không được đột ngột giảm ga hay đạp phanh vì rất có thể người điều khiển phía sau không hề giảm tốc độ. Nếu bạn giảm ga hay phanh lại sẽ khiến chiếc xe phía sau (xe bạn vừa vượt) rơi vào tình trạng bất ngờ và tai nạn có thể xảy ra bất cứ lúc nào.
Chú ý tốc độ khi vượt xe trên đường cao tốc là bạn đang đảm bảo tính mạng cho bản thân và những người xung quanh.
Ở những khúc cua, nơi đông người cần giảm tốc độ
Không chỉ di chuyển trên đường cao tốc mà với đường quốc lộ, đường tỉnh, đường huyện… bạn cũng cần phải giảm tốc độ ở những khúc cua hay nơi tập trung đông người.
Đường cao tốc cũng có những đoạn cua, chỗ đông xe như các trạm dừng. Khi đến những điểm nóng như thế này dù bạn đang đi ở làn cũng cần giảm tốc độ. Các góc cua thường là những góc khuất và việc điều khiển tay lái cũng khó khăn hơn. Để tránh những bất ngờ có thể xảy ra, hãy quan sát thật kỹ và luôn chuẩn bị tinh thần nếu có vấn đề xảy ra.
Đảm bảo tầm nhìn của xe
Khi di chuyển trên đường cao tốc các xe nối nhau một cách có trật tự hơn so với việc di chuyển trong đường đô thị. Vì vậy hãy tối ưu hóa tầm nhìn của xe bằng cách điều chỉnh gương chiếu hậu bên ngoài xe như sau:
Khi nhìn sang bên trái hoặc bên phải thì thân xe chỉ chiếm khoảng ⅕ phía trong của mặt gương.
Khi bạn ngồi thẳng gần như không có chi tiết nào trong xe được hiện lên trong gương.
Như vậy tất cả các điểm mù đều xuất hiện ở gương chiếu hậu bên ngoài. Ngoài việc mở rộng tầm quan sát thông qua kính xe, bạn cũng cần để ý cả những gì diễn ra trước mặt của xe phía trước, sẽ giúp ích thêm cho bạn rất nhiều đấy.
Không thay đổi làn đường một cách đột ngột
Các xe lưu thông trên đường cao tốc đều chạy với vận tốc khá cao. Do đó khi bạn đột ngột thay đổi làn đường sẽ khiến các xe phía sau của làn bên kia không bắt kịp tốc độ của bạn hay gây bất ngờ cho người điều khiển phía sau làm họ bị lạc tay lái gây ra những hậu quả không đáng có.
Lưu ý: Khi di chuyển trên đường cao tốc bạn chỉ được phép thay đổi làn đường tại những nơi có biển báo cho phép hoặc có vạch kẻ đường cho phép chuyển làn, khi chuyển làn phải bật xi nhan để các tài xế phía trước và phía sau biết. Đồng thời bạn phải quan sát tốc độ của xe chạy phía trước và phía sau để giữ một khoảng cách di chuyển an toàn rồi mới chuyển làn.
Không chạy bám đuôi, luôn giữ khoảng cách với các xe chạy cùng chiều
Chú ý khoảng cách giữa các xe là điều mà lái xe nào cũng cần phải nhớ khi di chuyển trên bất kỳ con đường nào. Tuy nhiên ở Việt Nam đây lại là lỗi thường gặp và hậu quả là rất nhiều tai nạn liên hoàn xảy ra.
Bộ Giao Thông Vận tải đã đưa ra những quy định cụ thể về khoảng cách an toàn giữa các xe. Bạn chỉ cần nhớ một quy tắc đơn giản là “trừ 30” tức là lấy vận tốc trừ đi 30 sẽ ra khoảng cách an toàn giữa các xe (tính bằng mét). Ví dụ: trong khu vực có tốc độ tối đa là 90km/h thì khoảng cách an toàn tối thiểu là 60m.
Tuân thủ quy định dừng đỗ
Trên đường cao tốc sẽ có những điểm dừng chân cho mọi người nghỉ ngơi hoặc khi xe có sự cố. Khi bạn muốn di chuyển vào điểm dừng cần định vị trước vị trí của nó và bật xi nhan rồi di chuyển dần dần vào làn gần với nơi dừng chân.
Khi rời chặng nghỉ bạn phải quan sát trước sau, bật tín hiệu xin nhập làn. Trường hợp cần dừng xe gấp bạn cần đưa xe ra khỏi phần đường xe chạy hoặc phải tìm cách báo hiệu cho các xe khác.
Không được di chuyển quá chậm
Đối với đường cao tốc, di chuyển quá chậm không phải là một cách làm an toàn. Tốc độ di chuyển trung bình trên đường cao tốc là khoảng 80km/h và nếu bạn di chuyển dưới mức này sẽ khiến các xe phía sau không nhận biết được, gây ra nhiều nguy hiểm.
Lưu ý gì khi lái xe trên đường cao tốc để đảm bảo an toàn?
Lái mới non tay hay bất cứ bác tài nào có hành trình di chuyển qua đường cao tốc cần ghi nhớ 8 quy tắc sau đây để đảm bảo an toàn.
+ Kiểm tra xe kỹ trước khi khởi hành
Không riêng gì khi chạy trên đường cao tốc, trước bất kì chuyến đi nào, nhất là chạy xe đường dài, lái xe cần kỹ lưỡng kiểm tra xe để chắc chắn mọi thứ hoạt động ổn định, nhất là lốp, phanh, đèn, còi, động cơ, xăng, nhớt… Thử tưởng tượng xe đang chạy bình thường trên đường cao tốc, tốc độ 100km/h, thì đột ngột hết xăng hay nổ lốp. Khi đó, nguy cơ cao là xe bạn sẽ bị xe phía sau đâm sầm tới do bất ngờ, không thắng lại kịp. Kết quả là tai nạn xảy ra.
+ Vào – Ra cao tốc đúng quy định
Xe cần phát tín hiệu xin nhập vào hoặc ra khỏi đường cao tốc theo quy định. Ngoài ra, cần lưu ý điều chỉnh tốc độ hợp lý (thường khoảng 40km/h), đồng thời quan sát để nhường đường cho xe đang chạy và chỉ nhập vào hay ra khỏi đường cao tốc khi giao thông thực sự an toàn.
+ Giữ khoảng cách an toàn với xe phía trước
Nếu không muốn đâm vào đít xe phía trước bất cứ khi nào họ phanh/ dừng đột ngột, hãy đảm bảo xe bạn đang giữ một khoảng cách đủ an toàn với xe phía trước, tối thiểu là 50m trên đường cao tốc. Ngoài ra, luôn ghi nhớ và tuân thủ quy tác 3s hay 5s cũng cho hiệu quả kiểm soát tay lái tốt, hạn chế tai nạn không mong muốn do va chạm.
+ Giữ khoảng cách chuẩn với xe ở làn bên cạnh
Đường cao tốc có rất nhiều làn xe. Tuy nhiên, việc các xe chuyển làn đột ngột hay lấn làn hoàn toàn có thể xảy ra và không may va vào xe bạn. Do đó, để đảm bảo an toàn cho chính mình, lái xe cần giữ khoảng cách chuẩn, tầm 1-2 thân xe với các xe chạy ở làn bên cạnh.
+ Giữ tầm nhìn xa
Giữ được tầm nhìn càng xa, khả năng bao quát sẽ càng nhiều, khi đó, mức độ an toàn sẽ cao hơn vì có thể dự đoán và nhận biết các sự cố giao thông, vấn đề mất an toàn có thể gặp phải để có thời gian xử lý.
+ Chuyển làn an toàn
Chỉ chuyển làn ở nơi cho phép (nơi có vạch kẻ đứt) – có tín hiệu xin chuyển làn – quan sát thật kỹ – thực hiện đánh lái chuyển làn khi chắc chắn an toàn, lưu ý chuyển làn dứt khoát nhưng không đột ngột, không quá gấp cũng không rề rà.
+ Dừng – đỗ xe đúng quy định
Chỉ được dừng – đỗ xe tại nơi quy định. Trường hợp phải dừng – đổ bắt buộc (như xe hỏng) thì phải cố gắng đưa xe ra khỏi làn đường xe chạy hoặc đặt cảnh báo để các lái xe khác biết, đảm bảo an toàn, không để xảy ra va chạm.
+ Luôn luôn tỉnh táo và tập trung
Giữ tinh thần thoải mái và tập trung khi lái xe là thực sự cần thiết, đặc biệt là khi đang lưu thông trên đường cao tốc. Tuyệt đối không lái xe khi đang buồn ngủ, không sử dụng chất kích thích, đồ uống có cồn hay sao nhãng tập trung do mải nhìn cảnh 2 bên đường hoặc sử dụng điện thoại… như thế sẽ rất nguy hiểm, dễ gây tai nạn.
+ Không làm các thao tác thừa khi lái xe
Cần tuyệt đối tập trung lái xe khi chạy trên đường cao tốc. Tốt nhất là không thực hiện các thao tác thừa, không cần thiết như chỉnh âm thanh máy phát nhạc, bật điều hòa, mở cửa xe hứng gió hay nghe điện thoại, nhắn tin, ăn uống trên xe…
Phần đa các lái xe đường dài sẽ chạy cao tốc. Nhiều tài già cũng chia sẻ nỗi sợ khi lưu thông trên các đoạn đường này vì nguy cơ mất an toàn cao, không phải từ phía họ mà do các lái xe khác. Do đó, để không gặp phải những tai nạn ngoài ý muốn, lái xe cần hết sức cẩn thận và bình tĩnh, luôn ý thức được tránh nhiệm của mình trước an toàn tính mạng của bản thân và các tài khác. Ghi nhớ và tuân thủ 9 quy tắc trên đây là một cách hữu ích để hạn chế tai nạn.
