Hạch toán kinh tế là gì? – đây là một trong những vấn đề quan trọng nhận được sự quan tâm của đa số doanh nghiệp và các tân sinh viên khi tiếp cận bộ môn quản lý doanh nghiệp. Bài viết dưới đây sẽ bật mí cho bạn các kiến thức tổng quan nhất về hạch toán và ý nghĩa của thông số này trong kinh tế doanh nghiệp.
Tìm hiểu hạch toán kinh tế là gì?
Hạch toán là một phạm trù quan trọng trong vận hành kinh tế doanh nghiệp. Giúp cung cấp một cách đầy đủ, kịp thời và chính xác các thông số quan trọng để quản lý tiền tệ. Vậy hạch toán kinh tế là gì? Hiểu một cách đơn giản đây là việc tính toán các chi phí và kết quả kinh doanh (hay còn gọi là doanh thu) của một doanh nghiệp.
Trong nền kinh tế xã hội chủ nghĩa, phương thức quản lý này được áp dụng một cách khá phổ biến. Trên cơ sở kết hợp sử dụng với các quan hệ hàng hóa – tiền tệ và phương pháp thương mại, hạch toán kinh tế đem lại kết quả khá ổn định.
Một số nguyên tắc cơ bản của hạch toán kinh tế bao gồm:
– Tự chịu trách nhiệm về mặt vật chất, tài chính cũng như kết quả kinh doanh theo cơ chế thị trường.
– Tự bù đắp chi phí sản xuất và được hưởng lãi (nếu có).
– Áp dụng chế độ khuyến khích vật chất, kích thích sản xuất nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế nhanh chóng.
Hiện nay, hạch toán kinh tế được áp dụng khá phổ biến tại các đơn vị, xí nghiệp, công ty, tổng công ty. Nhằm hỗ trợ quá trình quản lý và vận hành tiền tệ ổn định bên trong mỗi doanh nghiệp.
Nguồn gốc và ý nghĩa của hạch toán kinh tế
Để hiểu toàn diện và sâu sắc về khái niệm hạch toán kinh tế, bạn cần nắm được nguồn gốc hình thành cũng như ý nghĩa của quy trình này đối với tài chính doanh nghiệp. Cụ thể như sau:
Nguồn gốc hạch toán kinh tế
Phương thức hạch toán kinh tế xuất hiện đầu tiên tại Liên Xô, được khởi xướng bởi lãnh tụ Lê – nin. Theo đánh giá của ông, đây là chế độ gắn liền với chính sách kinh tế mới của đất nước và trong tương lai gần sẽ chiếm ưu thế.
Tại Việt Nam, hạch toán kinh tế được áp dụng một cách linh hoạt, có sự gắn kết chặt chẽ với thị trường. Tuy nhiên trong thời gian đầu, cơ chế này không thể phát huy đầy đủ tác dụng bởi có sự hạn chế của chính sách kế hoạch hóa tập trung quan liêu và bao cấp.
Đến thời điểm hiện tại, khi nền kinh tế có nhiều đổi mới, chuyển sang cơ chế thị trường, hạch toán kinh tế được áp dụng đầy đủ hơn và mang tầm ảnh hưởng lớn trong kinh tế doanh nghiệp.
Ý nghĩa của hạch toán kinh tế
Quá trình hạch toán kinh tế giúp chủ doanh nghiệp đưa ra các biện pháp kịp thời và nhanh chóng để điều chỉnh hoạt động kinh doanh phù hợp. Đảm bảo đem đến lợi nhuận cao nhất cho công ty.
Thông qua quy trình hạch toán kinh tế, chủ doanh nghiệp có thể đánh giá tình trạng kinh doanh tại thời điểm hiện tại. Cụ thể:
– Nếu mức chênh lệch giữa doanh thu và chi phí là một con số dương, nghĩa là doanh nghiệp kinh doanh có lãi.
– Ngược lại, nếu mức chênh lệch giữa hai thông số trên là một số âm, nghĩa là doanh nghiệp kinh doanh bị lỗ.
Định nghĩa và phân loại hạch toán
Hạch toán (tiếng Anh là Keep Business Accounts) là sự kết hợp chặt chẽ giữa các quá trình quan sát, đo lường, tính toán và ghi chép các hoạt động kinh tế bên trong doanh nghiệp. Đảm bảo kiểm tra, giám sát và quản lý các hoạt động kinh tế một cách chặt chẽ, rõ ràng. Việc thu thập các thông tin liên quan cần được kiểm chứng từ nhiều nguồn và phương thức khác nhau.
Theo đó bao gồm các giai đoạn chính như sau:
– Quan sát: đây là giai đoạn tiền đề cho việc thực hiện các bước tiếp theo. Chủ yếu để đo lường các hao phí, kết quả doanh thu trong quá trình sản xuất của doanh nghiệp.
– Tính toán: đây là quá trình thực hiện các phép tính kết hợp các phương pháp tổng hợp – phân tích nhằm mục đích xác định chỉ tiêu tối thiểu và nhận thấy được hiệu quả của các hoạt động kinh tế trên thực tiễn.
– Ghi chép: bao gồm các công đoạn thu thập, xử lý dữ liệu để lưu trữ tình hình, kết quả của hoạt động kinh tế doanh nghiệp trong một thời kỳ nhất định.
Tóm lại, sự kết hợp linh hoạt và chặt chẽ của các hoạt động liên quan đến kinh tế kể trên được gọi là hạch toán.
Để quan sát, kiểm tra và theo dõi chặt chẽ quá trình kinh doanh trong một doanh nghiệp. Đảm bảo tận dụng nguồn vốn một cách kịp thời nhạy bén, đòi hỏi phải sử dụng các loại hạch toán khác nhau:
– Hạch toán nghiệp vụ (còn có tên gọi đầy đủ là hạch toán nghiệp vụ kỹ thuật)
– Hạch toán thống kê
– Hạch toán kế toán
Những nguyên tắc về hạch toán kinh tế
Trong suốt quá trình diễn ra các hoạt động vận hành và kinh doanh của một công ty, doanh nghiệp, tổ chức sản xuất kinh doanh đều phải mang tính tự chủ. Đối với các vấn đề liên quan đến tình hình tài chính và sử dụng nguồn vốn cho các hoạt động vận hành và kinh doanh thì các công ty, doanh nghiệp, tổ chức sản xuất kinh doanh chịu trách nhiệm toàn bộ.
Bên cạnh đó, hạch toán kinh tế cũng yêu cầu các công ty, doanh nghiệp, tổ chức sản xuất kinh doanh có trách nhiệm liên quan đến các vấn đề về vật chất, cũng như là cái yếu tố liên quan đến tình hình sản xuất kinh doanh và kết quả kinh doanh nhận được.
Hạch toán kinh tế có nguyên tắc về việc chịu trách nhiệm của các công ty, doanh nghiệp, tổ chức sản xuất kinh doanh đối với kết quả kinh doanh được hình thành dựa theo cơ chế hoạt động của thị trường. Ngoài ra, trong suốt quá trình tổ chức các hoạt động vận hành và phát triển thì các công ty, doanh nghiệp, tổ chức kinh doanh phải chịu sự điều tiết thông qua hoạt động giám sát và quản lý từ phía các cơ quan nhà nước.
Hoạt động giám sát và quản lý này sẽ được tiến hành dựa trên các chính sách, cũng như là các kế hoạch đã đề ra cùng với các đòn bẩy được ứng dụng trong tình hình phát triển kinh tế để mang lại hiệu quả kinh doanh phù hợp và tối ưu nhất.
Hạch toán về kinh tế cũng bao gồm nguyên tắc mà các công ty, doanh nghiệp, tổ chức sản xuất kinh doanh phải tiến hành bù đắp các vấn đề liên quan đến sự thiếu hụt về vấn đề tài chính trong suốt quá trình diễn ra các hoạt động vận hành và phát triển.
Hạch toán về kinh tế có nguyên tắc giúp các công ty, doanh nghiệp, tổ chức sản xuất kinh doanh được thúc đẩy và phát triển đối với hoạt động sản xuất và kinh doanh, một số hoạt động khuyến khích đã được đề ra liên quan đến vấn đề về các yếu tố vật chất nhằm mang lại hiệu quả kinh tế tối ưu.
Hạch toán kinh tế quốc dân
Hạch toán kinh tế quốc dân là một định nghĩa có phạm trù liên quan đến các yếu tố về hạch toán trong các vấn đề liên quan đến tài chính, lưu chuyển về nguồn vốn, hạch toán về các vấn đề liên quan đến thu nhập của công dân trong nước, cũng như là hạch toán về các vấn đề liên quan đến việc tiến hành các hoạt động thanh toán ở phạm vi quốc tế, và hạch toán hoạt động thanh toán thu chi của người dân thông qua tiền mặt.
Hạch toán kinh tế quốc dân sẽ bao gồm một số bộ phận sau:
Tổng số lượng về các loại hình sản phẩm ở phạm vi trong nước sẽ được biểu thị dựa vào giá trên thị trường ở thời điểm hiện tại cùng với mức giá đã được so sánh.
Cơ cấu về số lượng các loại hình sản phẩm được tính tổng về các thành phần kinh tế, các sản phẩm được lựa chọn theo ngành, cũng như là các sản phẩm được tính theo khu vực kinh tế đó.
Cơ cấu về tổng số lượng các loại hình sản phẩm sẽ được biểu thị vào một bảng mang tính chất cân đối đối với các loại hình sản phẩm ở phạm vi trong nước. Nói một cách cụ thể bảng này sẽ được phân chia bao gồm giá trị chênh lệch của các sản phẩm được hình thành trên thị trường theo tính chất xuất và nhập khẩu, tổng số lượng các sản phẩm.
Thành phần còn lại sẽ bao gồm các sản phẩm được sử dụng đối với các đối tượng là người tiêu dùng cho các sản phẩm cuối cùng, các sản phẩm được tích lũy theo hình thức lưu trữ về các loại hình tài sản.
Hạch toán kế toán
Hạch toán kế toán mang lại sự hỗ trợ về các vấn đề liên quan đến tình trạng phản ánh thông qua các hoạt động giám sát và quản lý được tiến hành theo phương diện liên tục và toàn diện. Nó bao gồm các hệ thống liên quan đến những vấn đề chung của các loại tiền vốn liên quan đến các lĩnh vực kinh tế, cũng như là nguồn vật tư có liên quan.
Nó có bản chất xem xét, nghiên cứu và đánh giá các loại vốn phục vụ cho mục đích kinh doanh thông qua một quá trình góp vốn giữa những cá nhân, tổ chức có liên quan muốn tham gia hoạt động đầu tư trên thị trường kinh tế. Nó bao gồm các hoạt động liên quan đến việc tổ chức giám sát trước quá trình diễn ra các hoạt động sản xuất kinh doanh, trong quá trình diễn ra các hoạt động sản xuất kinh doanh và sau quá trình diễn ra các hoạt động sản xuất kinh doanh.
Thước đo được sử dụng trong hạch toán kế toán công dụng và phổ biến nhất thường được tiến hành trên các loại tiền tệ. Các hoạt động diễn ra nhằm hỗ trợ cho quá trình ghi chép về mỗi giá trị của tiền tệ thông qua hoạt động được thực hiện. Do đó, nó sẽ mang đến sự có ích đối với việc giám sát tình hình sử dụng nguồn vốn các hoạt động mang tính chất tài chính của một công ty, doanh nghiệp, tổ chức kinh doanh.
Các tổ chức này sẽ có thể giám sát tình hình tài chính và kinh tế của công ty một cách rõ ràng và minh bạch hơn. Nhờ đó có thể đưa ra các phương án tối ưu và những biện pháp hỗ trợ kịp thời để có thể khắc phục những vấn đề làm ảnh hưởng đến tình hình phát triển chung và đưa quá trình sản xuất kinh doanh của công ty ngày một phát triển toàn diện hơn trong tương lai.
Trên đây là tổng hợp những thông tin cơ bản của Công ty luật uy tín – Luật Trần và Liên Danh giúp bạn giải đáp thắc mắc hạch toán kinh tế là gì? Hy vọng, bạn có thể tận dụng nguyên lý cơ bản này trong quá trình vận hành kinh tế doanh nghiệp. Đảm bảo mang đến lợi nhuận cao trong sản xuất kinh doanh.
