Những ngày gần đây, một số nhóm đối tượng có những thủ đoạn như là mạo danh công an triệu tập người dân qua điện thoại nhằm mục đích đe dọa, lừa đảo chiếm đoạt tài sản, mọi người nên cảnh giác và cần nắm được quy định của pháp luật để biết làm gì khi nhận được giấy triệu tập của công an? Hãy cùng Luật Trần và Liên Danh tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé!
Hiểu như thế nào về giấy triệu tập:
Thường thì khi công an mời cá nhân lên để lấy thông tin hoặc thực hiện một hoạt động nào đó xác minh có liên quan tới một vụ việc thường gửi giấy triệu tập đây chính là một trong những giấy tờ được ban hành trong thủ tục tố tụng hình sự; mang tính chất bắt buộc người bị triệu tập phải có mặt tại cơ quan Nhà nước; có thẩm quyền để lấy lời khai, xác minh thêm thông tin liên quan đến vụ việc cụ thể. Theo quy định tại thông tư 01/2006/TT-BCA quy định về giấy triệu tập trong quá trình điều tra như sau:
Giấy triệu tập là biểu mẫu tố tụng hình sự được sử dụng trong hoạt động tố tụng hình sự; nên chỉ Cơ quan điều tra hoặc Cơ quan khác trong Công an nhân dân; được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra mới được sử dụng.
Hiện nay thì cũng đã có những quy định cụ thể về giấy triệu tập cụ thể thì được quy định tại Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015; khi cơ quan tiến hành tố tụng đã khởi tố vụ án, việc phải có mặt theo giấy triệu tập là một nghĩa vụ bắt buộc đối với các đối tượng sau:
+ Bị can: Phải có mặt theo giấy triệu tập của người có thẩm quyền tiến hành tố tụng
+ Bị cáo: Phải có mặt theo giấy triệu tập của Toà án.
+ Bị hại: Là cá nhân trực tiếp bị thiệt hại về thể chất, tinh thần, tài sản hoặc là cơ quan, tổ chức bị thiệt hại về tài sản, uy tín do tội phạm gây ra hoặc đe dọa gây ra. Bị hại phải có mặt theo giấy triệu tập của người có thẩm quyền tiến hành tố tụng
+ Nguyên đơn dân sự: Là cá nhân, cơ quan, tổ chức bị thiệt hại do tội phạm gây ra và có đơn yêu cầu bồi thường thiệt hại. Nguyên đơn dân sự phải có mặt theo giấy triệu tập của người có thẩm quyền tiến hành tố tụng và chấp hành quyết định; yêu cầu của cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng, Luật sư hình sự giỏi.
+ Bị đơn dân sự: Là cá nhân, cơ quan, tổ chức mà pháp luật quy định phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại. Bị đơn dân sự phải có mặt theo giấy triệu tập của người có thẩm quyền; tiến hành tố tụng (điểm a khoản 3 Điều 64).
+ Người làm chứng trong tố tụng: Là người biết được những tình tiết liên quan đến nguồn tin về tội phạm, về vụ án và được cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng triệu tập đến làm chứng
Có thể nói giấy triệu, tập được sử dụng trong rất nhiều trường hợp; bởi các quan tiến hành tố tụng. Đặc biệt là cơ quan điều tra, vậy trong trường hợp người dân nhận được giấy triệu tập của công an nhưng không đến có sao không ?
Trên thực tế trong các văn bản khác hầu như không có khái niệm cụ thể như thế nào nhưng ta thấy thường, giấy triệu tập được hiểu chung là loại biểu mẫu được sử dụng trong hoạt động tố tụng, dành cho những người có liên quan đến những vụ việc đã và đang được giải quyết tại các cơ quan tố tụng như cơ quan cảnh sát điều tra, Viện kiểm sát nhân dân hoặc Tòa án.
Trong tố tụng hình sự chỉ có Điều tra viên, Kiểm sát viên và Thẩm phán là có thẩm quyền ký và sử dụng giấy này. Trong tố tụng dân sự, hành chính thì chỉ có Thẩm phán mới có thẩm quyền này. Do đó, nếu không phải là “người tham gia tố tụng” trong một vụ án/vụ việc cụ thể, công dân không thể bị triệu tập.
Phân biệt giấy triệu tập và giấy mời
Đối với triệu tập, căn cứ theo Bộ Luật tố tụng hình sự 2015 thì thấy rằng đây là một hoạt động trong giai đoạn tố tụng hình sự. Theo đó, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng ( bao gồm thẩm phán, kiểm sát sát viên, điều tra viên) sẽ triệu tập người tham gia tố tụng của vụ án hình sự ( bao gồm bị can, bị cáo, người bị hại, người làm chứng, người có quyền và nghĩa vụ liên quan, người giám định, người định giá tài sản,….) tới trụ sở để cung cấp thông tin liên quan nhằm phục vụ cho quá trình tố tụng hình sự được diễn ra thuận lợi.
Việc triệu tập phải được thực hiện bằng văn bản của người có thẩm quyền và gửi tới cho những đối tượng bị triệu tập. Lúc này, nghĩa vụ của những người có liên quan đến vụ án là bắt buộc phải tới trụ sở của cơ quan triệu tập làm việc.
Còn đối với việc cơ quan công an có giấy mời lên trụ sở làm việc thì trong Bộ Luật tố tụng hình sự 2015 cũng như chưa có văn bản quy phạm pháp luật nào quy định về vấn đề này. Giấy mời được xem là một hình thức mang tính chất nhẹ nhàng, tế nhị hơn so với việc triệu tập. Thông thường được áp dụng khi người có thẩm quyền muốn triệu tập các chức sắc tôn giáo tới để cung cấp thông tin liên quan đến vụ án.
Làm gì khi nhận được giấy triệu tập của công an
Xem xét giá trị pháp lý của giấy triệu tập
Việc đầu tiên khi nhận được giấy triệu tập thì chúng ta cần phải hết sức bình tĩnh, không nên lo lắng. Đồng thời, xem xét về mặt hình thức và nội dung của giấy triệu tập có hợp pháp hay không. Về mặt hình thức của giấy triệu tập, theo quy định pháp luật thì phải đảm bảo về mặt hình thức của một văn bản pháp luật khi có đầy đủ quốc hiệu; tiêu ngữ; tên cơ quan, người có thẩm quyền ban hành giấy triệu tập và có đóng dấu của cơ quan đó.
Về mặt nội dung, cần phải lưu ý tới lý do triệu tập được nêu trong văn bản để xác định xem mình có vai trò gì, liên quan như thế nào với vụ án. Như đã nêu ở trên, việc triệu tập chỉ được áp dụng với những người tham gia tố tụng vụ án hình sự. Do đó, việc xác định mình là ai, có vai trò như thế nào là vô cùng quan trọng để tiếp theo đó là xác định những quyền và nghĩa vụ của mình đối với việc triệu tập.
Lưu ý rằng, pháp luật quy định việc triệu tập người có liên quan tới vụ án hinh sự phải được thực hiện bằng văn bản. Do đó, mọi hành vi triệu tập thông qua lời nói, qua điện thoại… thì đều không có giá trị pháp luật và người bị triệu tập sẽ không có nghĩa vụ phải tuân theo lời triệu tập này, tư vấn luật hình sự chi tiết
Có quyền mời luật sư cùng tham gia trong suốt quá trình tới trình diện tại cơ quan có thẩm quyền
Căn cứ theo Bộ Luật tố tụng hình sự 2015 thì những người tham gia tố tụng có quyền được mời luật sư tham gia trong suốt các giai đoạn tố tụng. Do vậy, thiết nghị chúng ta cần phải tận dụng triệt để quyền này bởi lẽ, luật sư là những người có am hiểu pháp luật, sẽ có thể đưa ra những lời khuyên cho bạn trước, trong và sau khi diễn ra việc trình diện tại cơ quan công an.
Qua đó, giúp bạn có thể khai báo một cách có lợi nhất cho bản thân. Thực tế đã xảy ra rất nhiều trường hợp người bị triệu tập là bị can, bị cáo đã không sử dụng quyền này, dẫn tới việc bị bức cung, dùng nhục hình để khai ra những lời khai bất lợi cho chính bản thân minh. Do đó, việc mời luật sư tham gia ngay từ những giai đoạn đầu tiên của quá trình tố tụng hình sự, tức ngay sau khi nhận được giấy triệu tập là vô cùng quan trọng để giảm thiểu tối đa tỉ lệ xảy ra án oan sai.
Mặt khác, việc có một người thứ hai đi cùng cũng khiến cho tâm lý của người bị triệu tập cảm thấy tự tin hơn trong quá trình làm việc với cơ quan công an. Bởi vốn dĩ, tâm lý của những người bị triệu tập thường rất hoang mang, lo lắng vì tự cho là đang ở thế yếu hơn so với cơ quan chức năng.
Cần thông báo cho người thân, đồng nghiệp, hoặc những người có mối quan hệ mật thiết với mình biết việc tới cơ quan công an trình diện
Việc thông báo này cũng rất quan trọng, vì lẽ để đảm bảo được sự an toàn và đề phòng những tình huống bất trắc có thể xảy ra. Trong quá khứ đã có những trường hợp cơ quan công an bức cung, dùng nhục hình làm cho bị can, bị cáo bị triệu tập chết trong quá trình lấy lời khai. Vì vậy, việc thông báo, để lại thông tin thời gian, địa điểm của việc tới trình báo để khi có trường hợp xấu xảy ra, những người thân thích có thể ứng phó kịp thời.
Cần đọc kỹ trước khi ký vào văn bản kết quả của buổi làm việc
Khi buổi làm việc với cơ quan, người có thẩm quyền triệu tập kết thúc, hai bên sẽ phải ký vào biên bản nhằm xác minh kết quả của buổi làm việc ngày hôm đó. Thông thường, các văn bản với sự tham gia của hai bên thì thường được lập thành 2 bản, mỗi bên giữ một bản.
Tuy nhiên, do đặc thù của lĩnh vực tố tụng hình sự, nhằm đảm bảo tính bảo mật đối với các thông tin liên quan tới vụ án, biên bản kết quả làm việc sẽ chỉ được lập 1 bản và sẽ được cơ quan điều tra lưu trữ.
Do vậy, trước khi đặt bút ký vào biên bản đó, chúng ta cần phải đọc thật kỹ những gì được nêu trong biên bản này xem có đúng với những gì mình đã khai báo trong buổi làm việc hay không. Bên cạnh đó, lại phải nhấn mạnh vai trò quan trọng của luật sư trong giai đoạn này bởi vì luật sư có thể đưa gia những sự nhận xét, đánh giá phù hợp và có lợi nhất cho bạn, Luật sư bào chữa hình sự chi tiết.
Có quyền không tới trình diện trong những trường hợp đặc biệt
Tới trình diện là nghĩa vụ bắt buộc của những người nhận được giấy triệu tập hợp pháp của cơ quan, người tiến hành tố tụng… Tuy nhiên, trong một số trường hợp bất khả kháng như thiên tai, bão lũ hoặc bạn bị ốm đau (có sự xác nhận của cơ sở y tế) thì bạn có thể không tới buổi trình diện theo giấy triệu tập. Trong trường hợp này, bạn sẽ phải làm đơn nêu rõ lý do chính đang dẫn đến việc không thể tới trình diện đúng hẹn và hẹn sẽ tới vào một thời gian khác.
Việc triệu tập có bị giới hạn cố lần triệu tập không?
Dù thế nào đi nữa, khi bị triệu tập và phải tới trình diện tại cơ quan có thẩm quyền cũng gây phiền hà và mất thời gian với mỗi chúng ta. Tuy nhiên, pháp luật lại không quy định số lần tối đa mà cơ quan, người có thẩm quyền tiền hành tố tụng được triệu tập người có liên quan tới vụ án hình sự. Do đó, mỗi khi được triệu tập mà không có lý do chính đang, bắt buộc bạn phải tới cơ quan có thẩm quyền để trình diện.
Một lưu ý để giúp bạn tránh phiền hà trong quá trình tố tụng vụ án hình sự, đó là hãy ghi và liệt kê lại toàn bộ những câu hỏi mà điều tra viên đã hỏi bạn. Để tới khi sau đó, nếu những người này có hỏi lại câu hỏi y chang như vậy thì bạn chỉ cần nói rằng bạn đã trả lời ở buổi làm việc trước và sẽ không trả lời lại nữa.
Hy vọng những thông tin trên sẽ giúp ích cho các bạn khi nhận được giấy triệu tập từ cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng. Trong quá trình tìm hiểu nếu như quý khách hàng còn thắc mắc xin vui lòng liên hệ với đội ngũ chuyên viên tư vấn của Công ty luật Trần và Liên Danh để được tư vấn và hỗ trợ tốt nhất.
