Sa thải là hình thức kỷ luật nặng nhất được người sử dụng lao động áp dụng đối với người lao động có hành vi vi phạm kỷ luật ở mức lỗi nặng.
Đây là hình thức kỷ luật được người sử dụng lao động áp dụng đối với người lao động bằng cách đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động, buộc người lao động phải nghỉ việc không phụ thuộc vào hiệu lực của hợp đồng lao động. Vậy nên quyết định sa thải người lao động muốn hợp pháp cần tuân thủ đầy đủ các điều kiện gì?
Có tới 11 lí do để sa thải người lao động hợp pháp
Điều 125 Bộ luật Lao động (BLLĐ) năm 2019 đã liệt kê cụ thể 11 trường hợp người sử dụng lao động có thể áp dụng hình thức xử lý kỷ luật sa thải đối với người lao động. Theo đó, người lao động có một trong các hành vi sau đây sẽ bị sa thải:
– Trộm cắp tại nơi làm việc;
– Tham ô tại nơi làm việc;
– Đánh bạc tại nơi làm việc;
– Cố ý gây thương tích tại nơi làm việc;
– Sử dụng ma túy tại nơi làm việc;
– Tiết lộ bí mật kinh doanh, bí mật công nghệ;
– Xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ của người sử dụng lao động;
– Có hành vi gây thiệt hại nghiêm trọng hoặc đe dọa gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng về tài sản, lợi ích của người sử dụng lao động;
– Quấy rối tình dục tại nơi làm việc được quy định trong nội quy lao động;
– Bị xử lý kỷ luật kéo dài thời hạn nâng lương hoặc cách chức mà tái phạm trong thời gian chưa xóa kỷ luật;
– Tự ý bỏ việc 05 ngày cộng dồn trong thời hạn 30 ngày hoặc 20 ngày cộng dồn trong thời hạn 365 ngày tính từ ngày đầu tiên tự ý bỏ việc mà không có lý do chính đáng.
So với quy định trước đây, BLLĐ năm 2019 đã bổ sung thêm trường hợp được phép sa thải người lao động, đó là người lao động có hành vi quấy rối tình dục tại nơi làm việc.
Điều kiện sa thải người lao động theo luật?
Chào luật sư! Xin luật sư giải đáp dùm tôi thắc mắc sự vụ của tôi như sau: Tôi là một nhân viên mua hàng cho 1 công ty lớn. Trách nhiệm của tôi là tìm nguồn cung ứng, hỏi giá cả, rồi trình sếp lựa chọn nguồn và giá.
Sau mỗi hợp đồng, có những nhà cung ứng có trích riêng cho tôi một khoản tiền. Theo quy định công ty, nhân viên không được nhận các khoản đó, nếu không sẽ bị sa thải, nếu xét mức độ thiệt hại sẽ bồi thường hoặc đưa ra cơ quan pháp lý. Tôi có ký biên bản này.
Hiện nay, công ty có nghi ngờ tôi nhận tiền, đã không chho tôi làm vị trí này và lùng sục tìm hiểu về điều đó. Tôi cảm thấy nhục nhã khi đi làm, tôi có lên làm bản tường trình cho công ty là tôi có nhận để cho công ty có kết quả để không suốt ngày đi lùng sục, để tôi chuyên tâm làm công việc hiện tại.
Nhưng công ty vẫn không buông tay, tôi mệt mỏi và làm đơn xin nghỉ việc. Công ty không duyệt cho tôi nghỉ, mà lại đình chỉ công tác tôi không hưởng lương 1 tháng để điều tra. Và mới đây, công ty hù dọa tôi, nếu tôi không liệt kê chi tiết hơn nữa, sự vụ của tôi sẽ đưa ra cơ quan pháp lý. Vậy cho tôi hỏi:
1) Công ty có quyền sa thải tôi để tôi không nhận trợ cấp và tiền tết không?
2) Công ty đã cấu kết với ngân hàng lục sao kê tài khoản của tôi, công ty có vi phạm luật không, và tôi có quyền kiện không?
3) Tôi có phải hoàn trả các khoản tiền mà tôi nhận từ khách hàng lại cho công ty xem như bồi thường không, dựa vào bản sao kê tài khoản hoặc các tờ giấy tôi có ký nhận từ khách hàng (nếu có) và tờ biên bản xác nhận với công ty tôi đã nhận tiền?
4) Công ty đột ngột đình chỉ công tác không cho tôi hưởng lương vậy có đúng hay không?
Mong luật sư trả lời sớm. Chân thành cảm ơn.
Trả lời:
Ý kiến thứ nhất:
Bạn thân mến! Cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi về cho công ty chúng tôi. Với những thắc mắc của bạn tôi xin được tư vấn cho bạn như sau:
1) Công ty có quyền sa thải tôi để tôi không nhận trợ cấp và tiền tết không?
Theo qui định của pháp luật người lao động chỉ bị xử lý kỉ luật khi người lao động vi phạm nội qui lao động của công ty. Điều 125 Bộ Luật Lao động 2019 qui định về xử lý kỷ luật sa thải như sau:
Điều 125. Áp dụng hình thức xử lý kỷ luật sa thải
Hình thức xử lý kỷ luật sa thải được người sử dụng lao động áp dụng trong trường hợp sau đây:
- Người lao động có hành vi trộm cắp, tham ô, đánh bạc, cố ý gây thương tích, sử dụng ma túy tại nơi làm việc;
- Người lao động có hành vi tiết lộ bí mật kinh doanh, bí mật công nghệ, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ của người sử dụng lao động, có hành vi gây thiệt hại nghiêm trọng hoặc đe dọa gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng về tài sản, lợi ích của người sử dụng lao động hoặc quấy rối tình dục tại nơi làm việc được quy định trong nội quy lao động;
- Người lao động bị xử lý kỷ luật kéo dài thời hạn nâng lương hoặc cách chức mà tái phạm trong thời gian chưa xóa kỷ luật. Tái phạm là trường hợp người lao động lặp lại hành vi vi phạm đã bị xử lý kỷ luật mà chưa được xóa kỷ luật theo quy định tại Điều 126 của Bộ luật này;
- Người lao động tự ý bỏ việc 05 ngày cộng dồn trong thời hạn 30 ngày hoặc 20 ngày cộng dồn trong thời hạn 365 ngày tính từ ngày đầu tiên tự ý bỏ việc mà không có lý do chính đáng.
Trường hợp được coi là có lý do chính đáng bao gồm thiên tai, hỏa hoạn, bản thân, thân nhân bị ốm có xác nhận của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền và trường hợp khác được quy định trong nội quy lao động.
Trong nội qui công ty mà bạn đang làm việc có quy định hành vi nhận tiền của các công ty khác là hành vi phạm nội qui của công ty. Do vậy trong trường hợp của bạn, bạn đã vi phạm nội qui của công ty công ty chưa có căn cứ xử lý kỉ luật sa thải đối với bạn. Khi bạn bị công ty ra quyết định xử lý kỉ luật sa thải bạn sẽ là hành vi trái pháp luật.
2) Công ty đã cấu kết với ngân hàng lục sao kê tài khoản của tôi, công ty có vi phạm luật không, và tôi có quyền kiện không?
Về vấn đề này khoản 2, Điều 14, Luật các tổ chức tín dụng năm 2010 qui định:
“Tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài phải bảo đảm bí mật thông tin liên quan đến tài khoản, tiền gửi, tài sản gửi và các giao dịch của khách hàng tại tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài.”
Theo qui định trên tài khoản sao kê của bạn tại ngân hàng, ngân hàng chỉ có thể cung cấp thông tin cho bất kỳ cá nhân, tổ chức nào nếu được sự đồng ý của bạn.
Do đó trong trường hợp này công ty cấu kết ngân hàng lục sao kê tài khoản của bạn là hành vi trái pháp luật, vi phạm qui định tại khoản 2, điều 14, Luật tổ chức tín dụng 2010. Bạn hoàn toàn có quyền khởi kiện ngân hàng về hành vi cung cấp thông tin của khách hàng khi chưa được sự đồng ý của khách hàng.
Bồi thường khi đơn phương chấm dứt hợp đồng trái pháp luật
Tôi có phải hoàn trả các khoản tiền mà tôi nhận từ khách hàng lại cho công ty xem như bồi thường không, dựa vào bản sao kê tài khoản hoặc các tờ giấy tôi có ký nhận từ khách hàng (nếu có) và tờ biên bản xác nhận với công ty tôi đã nhận tiền?
Trong trường hợp của bạn nếu công ty muốn sử lý kỉ luật sa thải bạn sẽ phải tiến hành họp để xét kỉ luật sa thải bạn. Trong cuộc họp đó sẽ có sự tham gia của đại diện công ty, đại diện công đoàn trong công ty.
Theo tôi bạn nên làm bản tường trình về việc mình đã nhận những khoản tiền của các công ty khác. Và giao nộp số tiền đó. Đây sẽ là cơ sở để công ty xem xét, cân nhắc khi xét kỉ luật sa thải đối với hành vi của bạn.
Nó chỉ được xem như là bạn đã có sự trung thực, nhận lỗi với công ty và là cơ sở để công ty xem xét kỉ luật đối với bạn mà thôi. Khoản tiền này chỉ được xem là khoản tiền bồi thường nếu công ty có văn bản yêu cầu bạn phải bồi thường.
+ Công ty đột ngột đình chỉ công tác không cho tôi hưởng lương vậy có đúng hay không?
Theo qui định của Bộ Luật lao động công ty hoàn toàn có quyền ra quyết định tạm đình chỉ công việc đối với bạn: Tuy nhiên việc công ty cho bạn nghỉ không hưởng lương 1 tháng là trái với qui định của pháp luật: Khoản 2, điều 129, Bộ Luật lao động qui định:
Điều 129. Tạm đình chỉ công việc
- Người sử dụng lao động có quyền tạm đình chỉ công việc của người lao động khi vụ việc vi phạm có những tình tiết phức tạp, nếu xét thấy để người lao động tiếp tục làm việc sẽ gây khó khăn cho việc xác minh. Việc tạm đình chỉ công việc của người lao động chỉ được thực hiện sau khi tham khảo ý kiến của tổ chức đại diện tập thể lao động tại cơ sở.
- Thời hạn tạm đình chỉ công việc không được quá 15 ngày, trường hợp đặc biệt cũng không được quá 90 ngày. Trong thời gian bị tạm đình chỉ công việc, người lao động được tạm ứng 50% tiền lương trước khi bị đình chỉ công việc.
Hết thời hạn tạm đình chỉ công việc, người sử dụng lao động phải nhận người lao động trở lại làm việc.
- Trường hợp người lao động bị xử lý kỷ luật lao động, người lao động cũng không phải trả lại số tiền lương đã tạm ứng.
- Trường hợp người lao động không bị xử lý kỷ luật lao động thì được người sử dụng lao động trả đủ tiền lương cho thời gian bị tạm đình chỉ công việc.
Như vậy việc công ty ra quyết định đình chỉ công tác của bạn 1 tháng không hưởng lương như vậy là trái với qui định của pháp luật. Công ty bạn hoàn toàn có thể tạm đình chỉ công tác đối với bạn để điều tra về hành vi của bạn. Tuy nhiên khi đình chỉ công tác với bạn, công ty vẫn phải tạm ứng trước cho bạn 50% tiền lương trước khi bị đình chi công việc.
Trước quyết định trái pháp luật đó của công ty bạn có yêu cầu Hội đồng hòa giải lao động cơ sở hoặc hòa giải viên lao động giải quyết. Nếu hòa giải không thành bạn có thể khởi kiện công ty ra tòa án về quyết định tạm đình chỉ trái pháp luật đó.
Trên đây là tổng hợp của Luật Trần và Liên Danh về hình thức sa thải người lao động một cách hợp pháp theo quy định của pháp luật. Nếu như bạn còn có thắc mắc gì về vấn đề trên, hoặc có vướng mắc về vấn đề pháp lý nào chưa được giải quyết, hãy liên hệ ngay với Luật Trần và Liên Danh để nhận được sự hỗ trợ và giải đáp chi tiết.
